ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

 

30 Ἰανουαρίου 2019

Ἑορτή τῶνΤριῶν Ἱεραρχῶν
καί
 τῶνἙλληνικῶν Γραμμάτων

Πρός τούς Σεβασμιωτάτους καί Θεοφιλεστάτους Ἀρχιερεῖς, τούς Εὐλαβεστάτους Ἱερεῖς καί Διακόνους, τούς Μοναχούς καί Μοναχές, τούς Προέδρους καί Μέλη τῶν Κοινοτικῶν Συμβουλίων, τά Ἡμερήσια καί Ἀπογευματινά Σχολεῖα, τίς Φιλοπτώχους Ἀδελφότητες, τήν Νεολαία, τίς Ἑλληνορθόδοξες Ὀργανώσεις καί ὁλόκληρο τό Χριστεπώνυμον πλήρωμα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς

Προσφιλεῖς Ἀδελφοί καί Ἀδελφαί ἐν Χριστῷ,

Δοξάζομε καί εὐχαριστοῦμε τόν Θεό γιά τόν ὑπέροχο ἑορτασμό καθώς τιμοῦμε τήν μνήμη τῶν τριῶν ἁγίων φωστήρων πού συνεχίζουν νά μᾶς ὁδηγοῦν καί νά μᾶς ἐμπνέουν μέ τήν σοφία τῆς διδαχῆς τους καί τήν ἱερότητα τοῦ βίου τους.   Ὁ Βασίλειος ὁ Μέγας, Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καίὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀναγνωρίζονται ἀπό τήν παράδοση τῆς πίστεώς μας ὡς οἱ Τρεῖς Μεγάλοι Ἱεράρχαι καί Οἰκουμενικοί Διδάσκαλοι, οἱ ὁποῖοι μᾶς διδάσκουν μέ τήν μαρτυρία τοῦ βίου τους καί τά ὡραῖα παραδείγματα τῆς ἀφοσιώσεως καί τῆς διακονίας τους στόν Θεό καί σ’ Ἐκεῖνον καί στούς ἀνθρώπους, τήν δύναμη τῆς θεϊκῆς ἀγάπης.  Μέ τό ἔργο τους ὡς ποιμένες καί πιστοί ὑπηρέται τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ ἀντανακλοῦν τήν χάρη τοῦ Χριστοῦ.   Ὡς ἔμπειροι καί εὐσεβεῖς θεολόγοι, μᾶς δείχνουν ὅτι ὁ δρόμος τῆς πίστεως καί τῆς ἀληθείας ἀκολουθεῖται ἀπό ἐκείνους πού μεταμορφώνονται ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τήν μεταδίδουν σέ ἄλλους.

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχαι κατενόησαν καί ἐβίωσαν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ὅπως αὐτή ἀποκαλύπτεται ἐν Χριστῷ, καί ἡ ἀγάπη αὐτή ὑπῆρξε τό θεμέλιο τῆς διακονίας καί τῶν διδαγμάτων τους.   Γιά νά προωθήσουν καί νά ἐμπεδώσουν τό ἔργο τῶν προηγουμένων θεολόγων καί ὑπερασπιστῶν τῆς Χριστιανικῆς πίστεως, συχνά ἔκαναν χρήση τοῦ ὅρου φιλανθρωπία γιά νά ἐκφράσουν τήν σχέση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός ἐμᾶς καί τήν δική μας ἀνταπόκριση στίς ἀνάγκες ἄλλων.   Ὁ Βασίλειος ὁ Μέγας χρησιμοποιεῖ τήν λέξη φιλανθρωπία ὅταν ὁμιλεῖ γιά τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ μέσῳ τοῦ Κυρίου.

Ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος μέ πλῆθος συγγραμμάτων του μᾶς περιγράφει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός ἐμᾶς καί ἐκφράζει τήν σημασία τῆς φιλανθρωπίας ὡς «πολυσχιδοῦς  ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἀνθρωπότητα» ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τῆς χρήσεώς της ὑπό τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στήν Ἐπιστολή τους πρός τόν Τῖτο.  Στήν προτροπή του ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει, ὅτε δε ἡ χρηστότης καί ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, …. οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ ὧν ἐποιήσαμεν ἡμεῖς, ἀλλά κατά τόν αὐτοῦ ἔλεον ἔσωσεν ἡμᾶς διά λουτροῦ παλιγγενεσίας καί ἀνακαινώσεως Πνεύματος Ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ’ἡμᾶς πλουσίως διά Ἰησοῦ Χριστοῦ τῶν σωτῆρος ἡμῶν ἵνα δικαιωθένες τῇ ἐκείνου χάριτι κληρονόμοι γενώμεθα κατ’ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου   (Τίτου 3:4-7).

Κατά τούς Τρεῖς Ἱεράρχας ἡ ἀποκάλυψη τῆς ἀπέραντης καί σωτήριας ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πού φανερώνεται ἐν Χριστῷ ἦταν τό θεμέλιο τῆς δικῆς μας ἀγάπης γιά τούς ἄλλους.   Ἡ χάρις πού ἀποκαλύπτεται πρέπει νά ἐκφράζεται μέ τήν δική μας ἀπάντηση ἀγάπης στίς ἀνάγκες τῶν συναθρώπων μας.   Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος  χρησιμοποίησε καί ἐκεῖνος τήν λέξη φιλανθρωπία γιά νά ἐκφράσῃ τήν οὐσιαστική ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας.  Στήν κατάληξη τῶν περισσοτέρων ὁμιλιῶν του παρώτρυνε τούς ἀκροατάς τους νά ζοῦν μέ τήν χάρη καί τήν ἀγάπη γιά τήν ἀνθρωπότητα πού ἔδειξε ὁ  Ἰησοῦς  Χριστός.   Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος συμμερίζετο μέ τούς συγχρόνους του τήν κατανόηση ὅτι ἡ φιλανθρωπία μας εἶναι ἡ ἀπάντησή μας στήν χάρη τοῦ Θεοῦ πού ἐκφράζεται μέ τήν λατρεία μας διά τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ὅπως ἡ λατρεία εἶναι ἡ ἔκφραση τῆς ἀγάπης, καί ὅπως μέσῳ τῆς Εὐχαριστίας λαμβάνουμε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, αὐτή ἡ ἀγάπη μᾶς ὁδηγεῖ στήν κοινή ἀνθρώπινη φύση πού μοιραζόμαστε μέ τούς πτωχούς, τούς ἀσθενεῖς, καί ὅλους ἐκείνους πού χρειάζονται βοήθεια.   Γιά τόν Χρυσόστομο, ὅπως ἀκριβῶς ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά μᾶς δέν ἔχει ὅρια, ἔτσι καί ἡ δική μας φιλανθρωπία θά πρέπει νά εἶναι ἀπέραντη.

Ἡ χρήση τῆς λέξεως φιλανθρωπία ἀπό τούς Τρεῖς Μεγίστους Ἱεράρχας ἐπιβεβαιώνει μία ἄλλη ἄποψη τοῦ σημερινοῦ ἑορτασμοῦ.   Ἡ παράδοσή μας εἶναι νά συνδέουμε τήν ἑορτή τῶν Ἁγίων μέ τόν ἑορτασμό τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων εἰς ἀναγνώριση τῆς πλουσίας καί ὡραίας συνδέσεως τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καί τῆς Ἑλληνικῆς Κληρονομίας.   Ἡ σχέσις εἶναι βαθειά καί μέ πολλαπλές σημασίες, εἰδικά στήν γλώσσα.   Ἡ  Φιλανθρωπία στόν ἀρχαῖο  Ἑλληνικό πολιτισμό ἐθεωρεῖτο ὡς ἡ βασική ἀρετή τῶν κυβερνώντων, ἡ ὁποία ἐνσωματώνει τήν εὐεργεσία καί τήν καλωσύνη πρός τούς πολίτες τους.  Συνεχίζοντας μέ τήν χρήση τῆς λέξεως ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ἡ λέξη χρησιμοποιήθηκε ἀπό τούς Χριστιανούς θεολόγους, καί ὅπως διαπιστώσαμε προηγουμένως, ἀπό τούς Τρεῖς Ἱεράρχας,  γιά νά περιγράψουν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἀνθρωπότητα καί τήν ἀγάπη πού θά πρέπει νά ἔχουμε καί νά μοιραζόμαστε μέ τήν ἀνθρωπότητα.   Τήν Ἡμέρα τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων, ἔχουμε τό ὡραῖο παράδειγμα γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἡ γλῶσσα καί ἡ ἐφαρμογή της μπορεῖ νά ἐπεκτείνῃ τήν σημασία τῆς πίστεώς μας καί νά εὐρύνῃ τήν κατανόησή μας μέ τήν σχέση μας μέ τόν Θεό καί τήν κλήση μας νά γίνουμε μάρτυρες της Θείας Χάριτος.

Γιά τόν ἑορτασμό τῆς Ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καί τῆς Ἡμέρας τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων, ἄς είμαστε εὐγνώμονες γιά τήν σχέση τῆς πίστεως μέ τήν πολιτιστική κληρονομία μας καί τίς πολλαπλές συνδέσεις μεταξύ τους πού διαπιστώνομε  καί βιώνομε.

Μετά πατρικῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης,

+ Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀμερικῆς Δημήτριος