Ο Δρ. Μιχάλης Παπαϊωάννου είναι Εμπειρογνώμων-Σύμβουλος Τεχνικής Βοηθείας και Επισκέπτης Μελετητής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Δ.Ν.Τ) και Ανώτερος Επισκέπτης Μελετητής και Καθηγητής στο LeBow College of Business του Πανεπιστημίου Drexel, των ΗΠΑ. Έχει υπηρετήσει ως Αναπληρωτής Προϊστάμενος του Τμήματος Χρέους και Κεφαλαιαγορών του Δ.Ν.Τ και έχει χρηματίσει Ειδικός Σύμβουλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας της Ελλάδος και Οικονομικός Διευθυντής του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμώνων της Ελλάδος. Το βράδυ των πρόσφατων προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ, σε συνέντευξη του στο «Πρώτο Πρόγραμμα» του ραδιοφωνικού σταθμού της ΕΡΤ (ΕΡΑ), συζήτησε μερικά σενάρια για τις προοπτικές της οικονομίας της Αμερικής, εν μέσω Πανδημίας και ενόψει του πιθανού οικονομικού προγράμματος του 46ου προέδρου.
Η Αμερικανική οικονομία βρισκόταν σε καθοδική πορεία από τον Φεβρουάριο, με το ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ (Ακαθαρίστου Εθνικού Προϊόντος) να μειώνεται κατά 5% το πρώτο τρίμηνο, ακολουθούμενο από πρωτόγνωρη πτώση 31,4% το δεύτερο τρίμηνο εν μέσω του πρώτου κύματος της Πανδημίας. Αναφερόμενος στην μετέπειτα αύξηση ρεκόρ, 33.1%, του ΑΕΠ στο τρίτο τρίμηνο του 2020, χάρη στην αύξηση της κατανάλωσης και στο άνοιγμα των επιχειρήσεων, ο κ. Παπαϊωάννου εξήγησε τι να περιμένουμε το τέταρτο τρίμηνο και μετά, εν μέσω του δευτέρου και τρίτου κύματος της Πανδημίας πού διανύουμε και των πιθανών νέων lockdowns σε πολλές πολιτείες της Αμερικής. Συγκεκριμένα, είπε ότι «Όλα στην οικονομία θα εξαρτηθούν από το πόσο θα ελεγχθεί η εξάπλωση του ιού» και «πιστεύω ότι η πορεία του ιού θα καθορίσει και την οικονομική ευρωστία ή όχι, για τουλάχιστον τα επόμενα 2 χρόνια. Όταν καταφέρουμε και δαμάσουμε τον ιό, τότε η ανάκαμψη της οικονομίας θα είναι πιο σύντομη και η επιστροφή σε κάποιο είδος νέας κανονικότητας θα είναι γρηγορότερη.»
Τόνισε δε, «τώρα που ολοκληρώθηκαν οι εκλογές και ελπίζοντας ότι οι πολιτικές αντιπαλότητες που επικρατούσαν θα κοπάσουν σύντομα, ο εκλεχθείς Πρόεδρος και το Κογκρέσο θα πρέπει να λάβουν επειγόντως μέτρα για την οικονομία ώστε να μειωθεί η υπάρχουσα αβεβαιότητα στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και να επανέλθει σταδιακά η κατανάλωση και επένδυση σε προ-κορονοϊου επίπεδα.» Εξήγησε επίσης ότι πρέπει να γίνει σχεδιασμός και υλοποίηση στοχευμένων μέτρων έκτακτης ανάγκης για αυτούς που έχασαν τις δουλειές τους και παραμένουν άνεργοι και συνεπώς έχουν χάσει τα εισοδήματά τος και δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν όπως πριν στα απαραίτητα έξοδα τους για τροφή, στέγη, και δανειακές υποχρεώσεις. Όπως και για τις επιχειρήσεις που έκλεισαν και δεν μπορούν να ανοίξουν για τον λόγο της μακροχρόνιας πανδημίας, ιδιαίτερα στο χώρο της εστίασης και στο τουριστικό κλάδο (ξενοδοχεία, ταξιδιωτικά γραφεία, μεταφορές, κλπ), ή και ακόμη επειδή έχασαν το προσωπικό τους, που μπορεί να βρήκε δουλειά αλλού μετά το κλείσιμο τους.
Συνέχισε ο κ. Παπαϊωάννου λέγοντας, «Αρκετά δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα έχουν παρθεί μέχρι τώρα, αλλά πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες καταστολής του ιού και ανάπτυξης εμβολίων και εκ παραλλήλου να ανευρεθούν πολιτικές επικεντρωμένες στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών που απορρέουν από τον ιό. Τέτοια μέτρα και πολιτικές θα μειώσουν την αβεβαιότητα και θα βοηθήσουν στην εδραίωση εμπιστοσύνης του κόσμου, ώστε να επανέλθει η οικονομία σε σταθερή πορεία ανάκαμψης. Αν και δεν έχουν γίνει ακόμη λεπτομερείς μελέτες για το κόστος περιορισμού της εξάπλωσης του ιού, δηλαδή εκτιμήσεις δαπανών για εξετάσεις και ιχνηλάτηση περιπτώσεων θετικών κρουσμάτων, για εμβόλια και για ανάπτυξη σχετικών σχολικών φαρμάκων, όσο και της εφαρμογής μέτρων στήριξης των ανέργων και πληγέντων επιχειρήσεων, το θέμα του κόστους δεν θεωρείται αυτή τη στιγμή ότι είναι πρωτεύουσας σημασίας.
Στην συνέχεια εξήγησε τα πιθανά σενάρια πορείας της οικονομίας μετά την εκλογή του νέου προέδρου. Με την εκλογή του Μπάιντεν, «θα πρέπει να περιμένουμε μια περισσότερο σταθερή πολιτική για την αντιμετώπιση του ιού από ότι του Τραμπ, με την επιβολή της μάσκας, την τήρηση της φυσικής απόστασης, την σταδιακή επανέναρξη των σχολείων και το άνοιγμα της οικονομίας, η οποία πιθανότατα θα αναστείλει την ταχεία εξάπλωση του ιού, θα περιστείλει τις αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση, και έτσι θα δημιουργήσει συνθήκες για γρηγορότερη ανάκαμψη της οικονομίας. Βάσει αυτών που είχε αναφέρει στο προεκλογικό του πρόγραμμα, περιμένουμε περισσότερα δημοσιονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση του ιού και την στήριξη των ανέργων και των θιγόμενων επιχειρήσεων, μαζί με υψηλότερους φόρους για εισοδήματα πέραν των $400,000 και για επιχειρήσεις ώστε να μπορέσει να καλύψει τα μεγαλύτερα δημόσια ελλείμματα. Ίσως, όμως, αυτοί οι φόροι να μην αποδειχθούν επαρκείς και να χρειαστεί να επιβληθούν επί πλέον φόροι, ιδίως μετά που το δημόσιο χρέος προβλέπεται να αυξηθεί περίπου στα $28 τρισεκατομμύρια, ή κοντά στο 100% του ΑΕΠ, στο τέλος του 2020.» Επίσης σημείωσε ότι οι πολιτικές του θα θίξουν και άλλα οικονομικά θέματα που απασχολούν την σημερινή κοινωνία, όπως την εισοδηματική ανισότητα, την φτώχεια, τις κοινωνικές επιδοτήσεις, την αγροτική πολιτική, την εξόρυξη υδρογονανθράκων και την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας.
Κλείνοντας, ο κ. Παπαϊωάννου σημείωσε τις προεκλογικές αναφορές του νέου Προέδρου για επιστροφή της Αμερικής στη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, για βιώσιμη ανάπτυξη, και για την προώθηση διαφόρων άλλων διεθνών οικονομικών και πολιτικών σχέσεων, και παρατήρησε «Βέβαια, αυτές οι πολιτικές προθέσεις είναι σχετικές και καθορίζονται από το διαρκώς εξελισσόμενο διεθνές περιβάλλον, περιλαμβανομένων των οικονομικών, χρηματοοικονομικών, και γεωπολιτικών προκλήσεων και εξελίξεων.» Τέλος, είπε ότι «Όσον αφορά τις επιπτώσεις της Αμερικανικής εμπορικής πολιτικής στην διεθνή οικονομία και ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναμένεται με συγκρατημένη αισιοδοξία μια ομαλοποίηση στις διεθνείς εμπορικές σχέσεις και λιγότερος προστατευτισμός στο διεθνές εμπόριο, με τον Μπάιντεν να θεωρείται περισσότερο διεθνιστής και διατεθειμένος να βρίσκει πιο κοινά αποδεκτές λύσεις.»
