ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΩΡΕΣ ΩΡΕΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

by NICOS A. ROLANDIS

Ο Νίκος Αναστασιάδης υπήρξε δυο φορές άτυχος μέσα από την επιτυχία του:

• Το 2013 παρέλαβε την Κύπρο μέσα σε οικονομικό κρημνό – και την ανόρθωσε.
• Το 2018 πρέπει να χειρισθεί το κυπριακό και το ενεργειακό πρόβλημα σε κατάσταση κατάρρευσης.

• Για το 2013 (οικονομία) ο Πρόεδρος δεν ευθυνόταν καθόλου για όσα προηγήθηκαν.

• Για το 2018 (κυπριακό, ενέργεια) οι λανθασμένες αποφάσεις και οι καταστροφικές παραλείψεις συνέβησαν πριν το 2013. Ίσως όμως και ο ίδιος θα έπρεπε να ήταν κάπως πιο προσεκτικός την πενταετία 2013-2018.

Υπήρχαν καλές ευκαιρίες για λύση του Κυπριακού προβλήματος στις δεκαετίες που πέρασαν (Άγγλο-Αμερικανό-Καναδικό Σχέδιο 1978, Δείκτες 1983, Ενοποιημένα Έγγραφα 1985).  Φωνάζαμε με στεντόρεια φωνή μερικοί από μας.  Επικράτησαν όμως οι λαοπλάνοι και οι λαϊκιστές.

Υπήρχε άνοιγμα για λύση του Ενεργειακού (πρόταση μου το 2006 που αντίκρισε θετικά ο Mehmet Ali Talat).  Επικράτησαν όμως και πάλι οι λαοπλάνοι και οι λαϊκιστές.

Φαίνεται πως το DNA πολλών κυπρίων ταιριάζει με το αίμα των λαοπλάνων.  Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που χάσαμε το ένα τρίτο της Κύπρου το 1974.  Δεν είναι τυχαίο που ακολουθήσαμε την ίδια πορεία, τα ίδια λόγια, τα ίδια λάθη από το 1974 και μετά.

Αλήθεια, που βρισκόμαστε σήμερα;  Που βρίσκεται η Κύπρος και που η υπόλοιπη περιοχή, μέσα στην οποία μας έταξε η μοίρα, η ιστορία και η γεωγραφία;

1. Στην Κύπρο:

Στασιμότητα στο κυπριακό.  Οι τουρκοκύπριοι δεν συνομιλούν αν οι ελληνοκύπριοι δεν διακόψουμε τις γεωτρήσεις στη θάλασσα.  Οι ελληνοκύπριοι δεν συνομιλούμε αν η Τουρκία δεν σταματήσει τις απειλές.  Άρα, αδιέξοδο.

Κίνδυνοι στο ενεργειακό:

• Η Κυβέρνηση συνεχίζει το ενεργειακό της πρόγραμμα.
• Η Τουρκία απειλεί με τον πιο επιθετικό τρόπο πως θα διεκδικήσει μέχρι τέλους τα δικαιώματα της (όπως τα αντιλαμβάνεται η ίδια) όπως και τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων.  Κανείς δεν γνωρίζει πως προτίθεται να ενεργήσει ο απρόβλεπτος και αδίστακτος Ερντογάν.  Διαθέτει πολεμική αεροπορία, ναυτικό, άρματα και εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες.  Κανείς δεν ξέρει από πού θα ξεκινήσει και που θα σταματήσει…
• Η Τουρκία ετοιμάζεται να στείλει μεγάλο γεωτρύπανο στην Κυπριακή ΑΟΖ για να αντλήσει το κυπριακό φυσικό αέριο (ποιος θα την σταματήσει);

2. Στην περιοχή μας:

Το Αφριν κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα.  Χιλιάδες οι νεκροί, απίστευτη η λεηλασία και η θηριωδία.   Στην Συρία σκοτώθηκαν μέχρι σήμερα περίπου 500.000 άνθρωποι στον εμφύλιο.  Η ανατολική  Γούτα καταστράφηκε πρόσφατα.  Πέντε εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες στερούνται τροφής, φαρμάκων και ανεκτών συνθηκών διαβίωσης.  Ετοιμάζεται τουρκική εισβολή στο Ιράκ.  Το μεσανατολικό πρόβλημα σιγοβράζει.  Οι σχέσεις Ισραήλ-Λιβάνου, λόγω ΑΟΖ, τείνουν να επιδεινωθούν.  Οι εξελίξεις στο Αιγαίο μπορεί να οδηγήσουν σε ανάφλεξη.

Οι ισχυροί της γης εκπέμπουν ευχολόγια.  Άλλοι ανέχονται τις σφαγές.  Μετρούν πρώτα τα συμφέροντα τους, αναγνωρίζουν τα δικαιώματα μας αλλά και τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων και καταδικάζουν από καιρού εις καιρόν, φραστικά, τις τουρκικές επιθέσεις.  Ίσως να απομακρύνουν τελικά την Τουρκία από την Ευρώπη.  Δυστυχώς όμως για μας, όσο απομακρύνεται η Τουρκία από την Ευρώπη, τόσο απομακρύνονται και οι πιθανότητες λύσης του Κυπριακού προβλήματος.

Τι κάνουμε λοιπόν σήμερα, μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό;

Με το να τραβάμε εμείς το σχοινί από τη μια και οι Τούρκοι από την άλλη είναι σαφές πως, ελλείψει διεθνούς ουσιαστικής (και όχι απλώς λεκτικής) στήριξης, το σχοινί θα κοπεί εις βάρος του αδύνατου.  Δηλαδή εις βάρος μας.

Εκφράζω λοιπόν και σήμερα την γνώμη μου:

1. Παρ’ όλο που φοβάμαι πως είναι αρκετά αργά για το κυπριακό, γιατί το χάσμα και οι διαφορές έχουν μεγαλώσει πολύ με την πάροδο του χρόνου
2. Παρ’ όλο που χάθηκε η ευκαιρία να κατοχυρώσουμε το μερίδιο μας στο φυσικό αέριο (πρόταση μου του 2006), προτού πολλαπλασιαστούν οι απαιτήσεις των Τούρκων
3. Πιστεύω πως η μόνη πορεία που απομένει σήμερα είναι να επανέλθουμε στον διάλογο με την άλλη κοινότητα.  Χωρίς λύση του κυπριακού δεν θα υπάρξει ούτε ομαλότητα στην Κύπρο ούτε θα βάλουμε στην χούφτα μας έστω και ένα κυβικό πόδι φυσικού αερίου.  Αυτό πίστευε άλλωστε και ο Γλαύκος Κληρίδης.  Μου το είπε στην παρουσία του Παντελή Κούρου μετά που υπέγραψα στο Κάιρο τη Συμφωνία για την ΑΟΖ μας με την Αίγυπτο στις 17 Φεβρουαρίου 2003.  Μου είπε ο Κληρίδης επί λέξει:  «Νίκο, πάρε τη συμφωνία και τοποθέτησε την στο χρηματοκιβώτιο του Υπουργείου σου μέχρις ότου λυθεί το Κυπριακό».

Πέρασαν ακριβώς 20 χρόνια από τότε που πρωτοξεκίνησα το θέμα των υδρογονανθράκων στις 31 Μαρτίου 1998.  Η αξιοποίηση τους θα πάρει άλλα 5-6 χρόνια.  Θα εισηγούμουν λοιπόν, με επιφύλαξη όλων των δικαιωμάτων μας, να ανασταλούν οι δικές μας έρευνες και ταυτόχρονα να τερματισθούν όλες οι τουρκικές παράνομες ενέργειες (γεωτρύπανο, απειλές κλπ) για εννέα μήνες, μέχρι το τέλος του 2018.  Αυτό να γίνει σε συνεννόηση με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών σε μια προσπάθεια να βοηθηθεί ο Γενικός Γραμματέας να επαναρχίσει τον διάλογο επί του Κυπριακού, που τώρα είναι απόλυτα τελματωμένος.  Αν λυθεί το κυπριακό θα λυθεί αυτόματα και το θέμα των υδρογονανθράκων που θα υπαχθούν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Οι εννέα μήνες στο σύνολο των είκοσι συν πέντε χρόνων που διέρρευσαν και θα διαρρεύσουν δεν κάνουν καμιά ουσιαστική διαφορά.  Θα δώσουν όμως ακόμα μια ευκαιρία στην Κύπρο.

Μια τέτοια διευθέτηση δεν αποτελεί υποχώρηση, αλλά προσπάθεια διευκόλυνσης του Γενικού Γραμματέα.  Αποτελεί προσπάθεια σωτηρίας της Κύπρου. Αντίθετα, αν δεν ενεργήσουμε τώρα ίσως να υποστούμε αργότερα μεγάλο πλήγμα και τη συνεπακόλουθη εθνική ταπείνωση.  Όπως συνέβη με την απώλεια του 37% του εδάφους της Κύπρου το 1974, με τους πυραύλους S300 και τα 270 εκατομμύρια δολάρια που χάσαμε  το 1998, με τις τρομακτικές δυσχέρειες για επίλυση του Κυπριακού σήμερα σε σύγκριση με το παρελθόν και με την απειλούμενη αρπαγή του φυσικού μας αερίου.

Ας δώσουμε ακόμα μια ευκαιρία στην ειρήνη.