Πολλά συζητούνται για τον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η Τουρκία τόσο στην κρίση της Μέσης Ανατολής όσο και στην γενικώτερη πολιτική της Αμερικής και της Ευρώπης στην περιοχή. Αυτό δείνει αφορμή να κυκλοφορήσουν διάχυτες οι πληροφορίες για τον συγκεκριμένο ρόλο που θα μπορούσε να παίξει η τουρκία στην άμυνα πάντα της Νοτιανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ γι’ αυτό τον συγκεκριμένο στόχο. Τα όλα σενάρια περιστρέφονται και στο θέμα της χρησιμοποίησης και του εναερίου χώρου του Αιγαίου Πελάγους μέσα στο πλέγμα αυτών των εξελίξεων. Είναι κάτι που η Άγκυρα με μεθοδικότητα προσπαθεί να επισύρει την προσοχή της Συμμαχίας και ιδιαίτερα των Ηνωμένων Πολιτειών, για να πετύχει την οριστική διχοτόμηση του εναερίου χώρου του Αιγαίου, αξιώνοντας διαμερισμό της επιχειρησιακής ευθύνης.
Υπενθυμίζουμε ότι οι θέσεις της Τουρκίας στο χώρο του Αιγαίου συνίστανται στη ντε φάκτο διχοτόμηση του επιχειρησιακού χώρου, μέσα στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, σε ποσοστό 50%, και ήδη υφίσταται αδιέξοδο, επειδή πρόκειται για θέμα καθαρά διεκδικήσεων, που σε καμμιά περίπτωση δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Η Ελλάδα πρέπει να χρησιμοποιήσει τη “σωστή” δόση ισχύος, γιατί η αδυναμία της προκαλεί τον επιθετικό χαρακτήρα της Τουρκίας έναντίον της πατρίδας.
Τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν και τα περίεργα και ύποπτα σενάρια των τουρκικών ασκήσεων, που ξεκίνησε το 1992 η νατοική άσκησης “Display Determination”, που στην κυριολεξία κατάντησαν τελικά να είναι τουρκοαμερικανικές ασκήσεις στο Αιγαίο και κατ’ επίφαση μόνο φέρουν τον τίτλο του νατοικού χαρακτήρα.
Οι Αμερικανοί και Τούρκοι συνεργάζονται και χρησιμοποιούν τις τουρκικές βάσεις, όπως στη Κιγκλί, που είναι απέναντι ακριβώς από τα Ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς και στο Γενισίρ. ‘Οπως, επίσης, στο Εσκί Σεχίρ. Το Ινσιρλίκ, όμως, είναι η μόνη τακτική αεροπορική μονάδα διευκολύνσεως, που η αμερικανική αεροπορία χρησιμοποιεί από κοινού με την τουρκική. Λέγεται πως κάθε χρόνο οι Αμερικανοί πιλότοι πραγματοποιούν 6.000 εξόδους από τις Νότιες βάσεις της Τουρκίας, αν και δεν υπάρχουν διευολύνσεις για εαροπλάνα τύπων F4D. Υπάρχουν όμως αντίστοιχες για F4, FIII, FII5, AIO και για F16.
Το Ινσιρλίκ είναι το επίκεντρο κάθε αεροπορικής δραστηριότητας που επικοινωνεί με την 322η Μονάδα Αερομεταφοράς, που σταθμεύει στη βάση Ραμστάιν της Γερμανίας. Περίπου 1000 Αμερικανοί είναι επιφορτισμένοι για τις αεροεπικοινωνίες σε 18 τοποθεσίες της Τουρκίας. Η μεγαλύτερη βρίσκεται στο Ινσιρλίκ. Είναι η 2006 Μονάδα Μαζικής Επικοινωνίας. Η ευαίσθητη βάση μάλιστα Γιαμνλάρ φυλάσσεται από ναύτες Τούρκου. Οι βάσεις στις οποίες υπάρχουν Αμερικανοί είναι: Κορμπού, Καζαμπορούν, Ορτάκιοι και Καλαμανκλί, (κοντά στο Έβρο), Ιστανμπούλ, Αλεμτάκ, Κοσέκιοι Ισμίτ, Ελματάγκ, Σαχίν Τεπεσί, Εσκί Σεχίρ, Πμαλικεσίρ, Τσικλιάπ, Γιαμνλάρ και Ισμίρ (κοντα στα νησιά του Ανατολοκού Αιγαίου), Μπέλμπαση, Κόνια, Σαμψούν, Ερτάκ, Μαλάτυα, Ινσιρλίκ, Άδανα, Καρατάς, Γιαμουρταλίκ, Ισκεντερούν, Νριρινελίκ, Ντιρμακίρ, Ερεζερούμ, Ακίρ, Ερχάκ και Σιβάς.
Τα γεγονότα ομιλούν μόνα τους. Αποδεικνύεται–τουλάχιστον για τον χώρο μας—ότι τα νατοικά σενάρια αφορούν κατά το μέγιστο ποσοστό την εξυπηρέτηση των τουρκικών επιδιώξεων και συμφερόντων σε βάρος της Ελλάδας. Τα πολιτικοστρατιωτικά σχέδια Άγκυρας, ΕΕ και Ουάσιγκτων στο χώρο του Αιγαίου ταυτίζονται. Και τούτο γιατί, οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και γνωρίζουν, ότι οι Τουρκικές Κυβερνήσεις αποβλέπουν στη ντε φάκτο διχοτόμιση του Αιγαίου και αρνούνται επίμονα εγγυήσεις όποιασδήποτε μορφής και μέσα στα συμμαχικά πλαίσια, εν τούτοις, αξιώνουν την πραγματοποίηση ασκήσεων που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τα εθνικά μας συμφέροντα, αφού οι χώροι αυτοί θεωρούνται εξαιρετικά ευαίσθητοι για την ασφάλεια και την υπεράσπιση της Ελλάδας. Ας θυμηθούμε τα τότε σχέδια της νατοικής άσκησης «DISPLAY DETERMINATION”, που είχαν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, αφού στόχευαν ανοιχτά εθνικό κυρίαρχο χώρο, σε πλήρη συνεργασία με την Τουρκία, σήμερα επιβεβαιώνεται αυτό που πολλοί αναλυτές διατείνονταν, ότι εξελίσσεται σε βάρος της Ελλάδος τουρκικό σχέδιο σε νατοικά πλαίσια. Η παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή μας και υπ’ αυτές τις περίεργες συνθήκες είναι επικίνδυνη. Όλες αυτές οι συμμαχίες δημιουργούνται λόγω «σύγκλισης συμφερόντων» που βασίζεται στην ανάγκη εξισορρόπησης απειλής από την παγκόσμιας κρίσης.
Παρατηρούμε μελέτες, σήμερα, και στο παρελθόν, από φορείς όπως: European American Institute for security research, και το πιό έγκυρο περιοδικό του κατεστημένου “Foreign Affairs”, να αποτελούν μια απόδειξη των προσπαθειών, που καταβάλλονται για την επίδραση της Αμερικανικής Εκτελεστικής Εξουσίας και ιδιαίτερα του Πενταγώνου και του State Department. Όλοι αυτοί οι φορείς, συμπεριλαμβανομένου και του ΝΑΤΟ, και του Eurocontrol δραστηριοποιούνται προς την κατεύθυνση του εξοπλισμού της τουρκίας, για να διαδραματίσει τον ρόλο που αυτοί θέλουν, ιδιαίτερα δε οι Ηνωμένες Πολιτείες, στην Μέση Ανατολή και στον Περσικό Κόλπο. Το ανησυχητικό στην προκειμένη περίπτωση είναι, ότι ο Αχμέτ Νταβούτογλου μέσα από μια σφαιρική ανάλυσή του, αναφέρεται και στις Ελληνοτουρκικές διαφορές υπό καθαρά γεωπολιτικό πρίσμα, και τις εμφανίζει σαν πρόβλημα, με σκοπό ασφαλώς την εξασφάλιση υποστηρίξεως απ’ όλους αυτούς, την οποία οι Τούρκοι την θεωρούν δεδομένη. Εφιστώ ιδιαιτέρως την προσοχή στο γεγονός, ότι είναι δυνατόν τα σχέδια αυτά όλων αυτών “των αναλυτών” να είναι προσαρμοσμένα πλήρως προς τις αξιώσεις της τουρκίας εναντίον μας. Η περίπτωση της Λήμνου είναι χαρακτηριστική. Όχι μόνον οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ αμφισβητούν την ελληνικότητα της Λήμνου, αλλά και το Eurocontrol «αποδέχθηκε το 1998 ότι η κυριαρχία της Λήμνου είναι αμφισβητούμενη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας». Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, απαιτείται τεράστια προσοχή στην παρακολούθηση και της πιο παραμικρής εξελίξεως και μιά υψηλή στρατηγική της Ελλάδας κατά των συγκεκριμένων απειλών της ασφάλειας της πατρίδας. Μόνο δι’ αυτού του τρόπου θα μπορέσουμε ν’ αποφέρουμε κάπιο αποτέλεσμα σ’ όλα αυτά τα γεωπολιτικά και επεκτατικά σχέδια σε βάρος μας. Ο χειρισμός του θέματος της Λήμνου πρέπει να είναι αποτελεσματικός. Κάθε άσκηση, της Ατλαντικής Συμμαχίας έναντι της Νήσου Λήμνου πρέπει να ματαιώνεται.
Η Ελλάδα, πρέπει να ματαιώνει κάθε άσκηση του ΝΑΤΟ που δεν θα συμπεριλαμβάνεται και η ελληνική νήσος Λήμνος, διότι σε αντίθετη περίπτωση, αν η άσκηση γίνει κάτω από απαράδεκτες συνθήκες, θα δημιουργήσει ένα άσχημο προηγούμενο σε βάρος αυτής καθ’ αυτής της κυριαρχίας της Ελλάδος. Έχει αποδειχθεί ότι οι αμφισβητήσεις της τουρκίας στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο, είναι και αμφισβητήσεις των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ. Ο λόγος που, ειδικά, η προσοχή τους στρέφεται στη Λήμνο είναι γιατί εκείνος που ελέγχει την Λήμνο, ελέγχει ολόκληρο το Αιγαίο Πέλαγος, τα στενά των Δαρδανελλίων μέχρι και την Μαύρη Θάλασσα. Είναι πολύ σπουδέα η στρατηγική της θέση, γιατί δεσπόζει ολόκληρου του Αιγαίου. Είναι απαράδεχτο που Αμερικανοί και ΝΑΤΟ ενθαρρύνουν την τουρκική επιβουλή κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος στον στρατηγικό αυτό χώρο του Αιγαίου. Πρέπει να γνωρίζει, η Τουρκία, ότι το άναρχο διεθνές σύστημα “τιμωρεί τα κράτη που θέτουν υπέρμετρα φιλόδοξους στόχους”.
Αυτό που πρέπει να φοβίζει πολύ είναι η συνεργασία Ισραήλ και Τουρκίας, σε αυτή την κατανομή ισχύος μέσα στο ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα, η οποία γίνεται με μεγάλη μυστικότητα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Ισραηλινοί ετοίμαζαν να εξαπολύσουν επίθεση κατά της Συρίας, αρχής γενομένης από την πεδιάδα Μπεκάα. Η επίθεση , κατά τις τότε εκτιμήσεις ειδικών αναμενόταν την Άνοιξη του 1983 και απόβλεπαι στην κατάληψη μεγάλου μέρους της Συριακής γης μέχρι των θυρών και αυτής της δαμασκού. Ο Ισραηλινός στόλος αποτελεί μετά τον Αμερικανικό την ισχυρότερο στόλο στη Μέση Ανατολή, λόγο ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων που έχει και ήδη περιπολεί και αυτός στη Μεσόγειο. Οι επεκτατικές διαθέσεις του Ισραήλ φοβίζει πολύ, γιατί είναι δυνατόν να στραφούν και κατά της Ελλάδος και κατά της Κύπρου, σε πρώτη φάση, διά της Τουρκίας. Οι Ισραηλινοί επιβουλεύονται και την Κύπρο και την Κρήτη και γι’ αυτό θα πρέπει η κάθε Ελληνική Κυβέρνηση να παρακολουθεί την όλη κατάσταση με άγρυπνο μάτι. Λόγω της στρατιωτικής ισχύος του Ισραήλ είναι δυνατόν να λάβουν χώραν πολλά στο χώρο αυτό και με άνεση μάλιστα, αφ’ ενός μεν διότι έχουν τα πιο σύγχρονα όπλα, αφ’ ετέρου δε λόγω της συνεργασίας του με την Τουρκία. Το Ισραήλ έχει την ισχυρότερη αεροπορία στην μέση Ανατολή και έρχεται τέταρτο στον κόσμο. Μπορεί σε κατάσταση πολέμου να καλέσει υπό τα όπλα 700.000 άνδρες και τα ηλεκτρονικά του πολεμικά του πλοία να δημιουργήσουν τετελεσμένα γεγονότα. Ο φόβος υπάρχει για την τύχη της Κύπρου, επειδή ακριβώς είναι στο αμυντικό υπογάστριο του Ισραήλ και απέχει μόνο λίγα μίλια από τις ακτές της Συρίας. Η Ελλάδα θα πρέπει από τώρα να κάνει τα αμυντικά της σχέδια πάνω και σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ώστε να μην βρεθεί προ απροόπτου. Το όλον θέμα απαιτεί λεπτότατους χειρισμούς και προ παντός την αποφυγή κάθε προκλήσεως σε βάρος μας, γιατί νομίζω πως ζητούν αφορμή για την υλοποίηση των σχεδίων τους, διά της Τουρκίας.
Μέσα στον ανταγωνιστικό χώρο συμφερόντων της Ανατολικής Μεσογείου η Ελλάδα πρέπει να επιλέξει και να εφαρμόσει μια υψηλή στρατηγική που θα μεγιστοποιεί τα συμφέροντά της και θα κατοχυρώνει την ασφάλειά της, την εδαφική της ακεραιότητα και την ανεξαρτησίας της. Σήμερα, στην περιοχή δημιουργούνται νέα συμφέροντα και νέες απειλές. Αυτά θα φέρουν εξισορροπήσεις που θα δημιουργούνται από συγκλίσεις συμφερόντων. Η Ελλάδα θα πρέπει να συμμαχίσει για να εξισορροπίσει την ισχύ της έναντι της τουρκικής επιθετικότητας. Για να εξασφαλύσει την ασφάλειά της, η Ελλάδα, χρειάζεται μια υψηλή στρατηγική για να μπορέσει να επιτύχει τους εθνικούς της σκοπούς. Να προσδιορίσει τα πολιτικά μέσα για να αντιμετωπίσει τις απειλές, και να χρησιμοποιήσει τα πλεονεκτήματά της έναντι των τουρκικών πλεονεκτημάτων.
Ο σχεδιασμός της υψηλής της στρατηγικής θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει την διάγνωση του παγκοσμίου πολιτικοοικονομικού συστήματος. Γιατί φτάσαμε εδώ που είμαστε; Ποιά είναι τα κίνητρα της στρατηγικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ; Πια είναι τα πολιτικο-στρατιωτικά μέσα που διαθέτουμε για να επιτύχουμε τους μακροπρόθεσμους σκοπούς μας; Η μεγιστοποίηση του εθνικούμας συμφέροντος, της διατήρησης της εδαφικής μας ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας θα πρέπει να είναι τα βασικά κίνητρα της υψηλής στρατηγικής που θα ακολουθήσουμε.
Νικόλαος Λ. Μωραίτης. Ph.D.
Διεθνείς Σχέσεις-Συγκριτική πολιτική-
Εξωτερική Πολιτική των ΗΠΑ
Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας.
