Ο μεθυσμένος οδηγός αποζημιώνει από την τσέπη του
Του Χρήστου Ηλιόπουλου*
2-10-2012
Ο κύριος, ή κάτοχος αυτοκινήτου που κυκλοφορεί στην Ελλάδα υποχρεούται να έχει ασφαλίσει την έναντι τρίτων αστική ευθύνη. Η ασφάλιση καλύπτει την αστική ευθύνη του κυρίου, του κατόχου και κάθε οδηγού ή προστηθέντος για την οδήγηση ή υπεύθυνου του ασφαλισμένου αυτοκινήτου. Το πρόσωπο που ζημιώθηκε στο τροχαίο (συγγενε΄ςι θύματος ή τραυματισθείς ή παθών υλικές ζημίες), έχει από την ασφαλιστική σύμβαση και μέχρι το ποσό αυτής ιδία αξίωση κατά της ασφαλιστικής. Η ασφαλιστική δεν μπορεί να αντιτάξει κατά του προσώπου που ζημιώθηκε ενστάσεις που απορρέουν από την ασφαλιστική σύμβαση, επιφυλασσομένου σ’ αυτόν του δικαιώματος αγωγής κατά του ασφαλισμένου, του αντισυμβαλλομένου και του οδηγού.
Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι ακόμα κι αν ο οδηγός του αυτοκινήτου που προκάλεσε την ζημία ήταν μεθυσμένος, η ασφαλιστική εταιρεία του ζημιογόνου οχήματος υποχρεούται να αποζημιώσει τον ζημιωθέντα. Άν όμως η ασφαλιστική καταβάλει αποζημίωση στον ζημιωθέντα, δικαιούται ακολούθως να ζητήσει το ποσό της αποζημιώσεως που κατέβαλε, από τον δικό της ασφαλισμένο, ακριβώς επειδή ο δικός της ασφαλισμένος ή κάποιος τρίτος στον οποίο έδωσε το αυτοκίνητο, προκάλεσε ατύχημα ενώ ήταν σε κατάσταση μέθης.
Αυτό προκύπτει από σχετική απόφαση του Υπουργού Εμπορίου που ορίζει ότι αποκλείονται της ασφαλίσεως ζημίες που προκαλούνται καθ’ όν χρόνον ο οδηγός του αυτοκινήτου οχήματος ετέλη υπό την επίδραση οινοπνεύματος ή τοξικών ουσιών κατά την έννοια και τις προϋποθέσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Για να μπορεί να αξιώσει η ασφαλιστική αποζημίωση από τον δικό της ασφαλισμένο που οδήγησε ή άφησε άλλον να οδηγήσει το δικό του αυτοκίνητο σε κατάσταση μέθης, πρέπει να αποδεικνύεται υπαιτιότητα του ασφαλισμένου, ότι δηλ. δεν επέβλεψε ορθώς την λειτουργία του αυτοκινήτου του και αμελώς το έδωσε σε τρίτον να το οδηγήσει, ο οποίος μέθυσε και προκάλεσε ατύχημα. Αν π.χ. το αυτοκίνητο το έκλεψε ή το πήρε κάποιος εν αγνοία του ασφαλισμένου ιδιοκτήτη του, τότε ο ασφαλισμένος μπορεί να αποφύγει την ευθύνη.
Η ασφαλιστική συνεπώς που υποχρεώθηκε να καταβάλει αποζημίωση σε ζημιωθέντα τρίτο χωρίς να έχει ευθύνη, λόγω της συμβατικής εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη των ζημιών που προκαλούνται όταν ο οδηγός του ασφαλισμένου αυτοκινήτου ευρίσκεται υπό την επίδραση οινοπνεύματος, δικαιούται να στραφεί αναγωγικά κατά του κυρίου και μη οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου και να αξιώσει απ’ αυτόν τα καταβληθέντα ποσά, αν τον τελευταίο βαρύνει υπαιτιότητα σε σχέση με το γεγονός ότι ο οδηγός του αυτοκινήτου του, βρισκόταν υπό την επήρεια οινοπνεύματος όταν προξένησε το ατύχημα. Ο ασφαλισμένος θεωρείται εξ αρχής υπαίτιος, έχει δηλ. τεκμαιρόμενη υπαιτιότητα, αλλά μπορεί να προτείνει συγκεκριμένα περιστατικά και να καταρρίψει το εις βάρος του τεκμήριο υπαιτιότητας.
Στην υπ΄αριθ. 1357/2008 απόφασή του ο Άρειος Πάγος έκρινε υπόθεση στην οποία ο υιός, που ήταν κατά 50% συνιδιοκτήτης αυτοκινήτου (το άλλο 50% ανήκε στον πατέρα του), οδήγησε σε κατάσταση μέθης και προκάλεσε δυστύχημα. Οι συγγενείς του θύματος ζήτησαν με αγωγή τους στα δικαστήρια αποζημίωση από τους δύο ιδιοκτήτες (υιό και πατέρα) και από την ασφαλιστική τους. Η ασφαλιστική ζήτησε τα ποσά της αποζημίωσης που θα κληθεί να δώσει στους συγγενείς του θύματος, να της επιστραφούν από τους δύο ιδιοκτήτες του αυτοκινήτου, διότι ο ένας εξ αυτών που ήταν και ο οδηγός την στιγμή του ατυχήματος, τελούσε σε μέθη.
Τα δικαστήρια επεδίκασαν αποζημίωση που η ασφαλιστική έπρεπε να καταβάλει στους συγγενείς του θύματος, όμως υποχρεώσαν μόνο τον υιό να επιστρέψει το μισό της αποζημιώσεως στην ασφαλιστική και απάλλαξαν τον πατέρα. Ο Άρειος Πάγος όμως ανήρεσε την απόφαση του Εφετείου, κρίνοντας ότι το Εφετείο έκανε λάθος και δεν αιτιολόγησε αν είχε ή δεν είχε υπαιτιότητα ο πατέρας (συνιδιοκτήτης του ΙΧ) για την εκ μέθης πρόκληση της δυστυχήματος και γι’αυτό έστειλε την υπόθεση πίσω στο Εφετείο, να ξαναδικασθεί από άλλους δικαστές.
*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
