Του Χρήστου Ηλιόπουλου*
Αθήνα
Πόσο κοστίζει ένα εξώδικο; Αυτή ήταν η ερώτηση που δέχθηκα ευγενικά, χωρίς καμία άλλη περιγραφή της υποθέσεως, από μία κυρία που μου τηλεφωνούσε για πρώτη φορά, η οποία μου είπε ότι το όνομα και το τηλέφωνό μου της το είχε δώσει μία εντολέας μου, της οποίας τις νομικές υποθέσεις χειρίζομαι από ετών. Προ στιγμήν σκέφθηκα να απαντήσω με ένα δικό μου ερώτημα, του τύπου “πόσα γραμμάρια ή κιλά θα είναι το εξώδικο;”, ή έστω “πόσες σελίδες θα θέλατε να είναι το εξώδικο που θα στείλουμε;”, για να διαμορφώσω την αμοιβή μου αναλόγως!
Ωστόσο, ωριμώτερες σκέψεις επικράτησαν στο μυαλό μου και στο ερώτημα της κυρίας περί του κόστους του εξωδίκου, απάντησα με σειρά ερωτήσεων. Τι αφορά η υπόθεση; Είναι σίγουρο ότι πρέπει να στείλουμε εξώδικο ή μήπως μπορούμε για το δικό σας συμφέρον να κάνουμε μία άλλη ενέργεια; Πότε δόθηκε το χρηματικό ποσό το οποίο μας χρωστάει το πρόσωπο στο οποίο θέλετε να στείλουμε εξώδικο; Υπάρχει κάποιο έγγραφο στο οποίο να έχει αποτυπωθεί το είδος της συμφωνίας σας, δηλαδή για ποιόν λόγο δόθηκαν τα χρήματα, π.χ. ως δάνειο από εσάς προς εκείνη ή μήπως ως επιστροφή δικής σας υποχρεώσεως προς εκείνην; Το πρόσωπο που έλαβε τα χρήματα αναγνωρίζει την οφειλή του, ή όχι; Μήπως υποστηρίζει ότι κάτι άλλο έχει συμβεί, ότι η μεταξύ σας συμφωνία είχε άλλους όρους και δεδομένα; Πότε του μιλήσατε τελευταία φορά, προσφάτως ή έχει περάσει πολύς καιρός; Και τέλος: έχει περιουσιακά στοιχεία το πρόσωπο στο οποίο καταβάλατε τα χρήματα, έχει στο όνομα του (όχι στο όνομα της συζύγου του ή των γονέων του) ακίνητα, τραπεζικούς λογαριασμούς, αυτοκίνητο;
Τα ερωτήματα που πρέπει να υποβάλει ο δικηγόρος στον εν δυνάμει πελάτη του είναι πολλά και από τις απαντήσεις του ενδιαφερομένου πολλαπλασιάζονται, ώστε να μπορεί να φθάσει σε κάποιο σημείο στο να αντιληφθεί επαρκώς τι έχει συμβεί. Επομένως, το εναγώνιο ερώτημα πολλών πελατών προς έναν δικηγόρο στον οποίο απευθύνονται για πρώτη φορά, πόσο κοστίζει μία αγωγή, πόσο χρεώνετε για να ελέγξετε στο υποθηκοφυλακείο τους τίτλους του ακινήτου που πρόκειται να αγοράσω, πόσο κοστίζει μία μήνυση, ποιά είναι η αμοιβή σας για ένα κληρονομητήριο ή για μία αποδοχή κληρονομίας, η απάντηση του δικηγόρου που θέλει να είναι ειλικρινής είναι “δεν γνωρίζω”.
Πρέπει πρώτα να σας ακούσω για δεκαπέντε λεπτά ή για μία ώρα, να διαβάσω τα έγγραφα που σχετίζονται με την υπόθεση, να δω τα πραγματικά περιστατικά και μετά, εφόσον από τις ερωταπαντήσεις μεταξύ μας θα προκύψει τι είδους νομική εργασία χρειάζεται να γίνει ή ποιές είναι οι περισσότερες από μία εναλλακτικές επιλογές που υπάρχουν, σύμφωνα και με τις επιθυμίες σας, ασφαλώς και θα σας ενημερώσω για το κόστος, που περιλαμβάνει την δική μου αμοιβή, αλλά και τα έξοδα που πληρώνουμε σε τρίτους, στο κράτος κλπ.
Όταν συνεπώς κάποιος απευθύνεται σε δικηγόρο για μία υπόθεσή του, πρέπει πρώτα να του αναλύει όλα τα δεδομένα της υποθέσεως και να συμμετέχει στις ερωταπαντήσεις μεταξύ του ιδίου και του δικηγόρου, εάν θέλει να λάβει σωστή νομική συμβουλή και μία ειλικρινή εκτίμηση περί του αναμενομένου κόστους των νομικών ενεργειών που πρέπει να γίνουν στο όνομά του. Και επειδή κατά την διάρκεια των ερωταπαντήσεων μεταξύ δικηγόρου και πελάτη, ο δικηγόρος τις περισσότερες φορές δίνει ήδη πολλές νομικές συμβουλές και αναλώνει χρόνο και διανοητική εργασία, πρέπει να αμειφθεί και συνεπώς ο συνομιλητής του δικηγόρου που έχει έρθει στο γραφείο του και συνδιαλέγεται μαζί του για μισή ή μία ώρα ή και περισσότερο επί δυσνόητων συχνά εγγράφων, τοπογραφικών, φωτογραφιών, επιστολών κλπ. πρέπει να αναμένει ότι ήδη χρεώνεται για την επίσκεψη και τις νομικές συμβουλές που λαμβάνει, εκτός εάν άλλως έχει συμφωνηθεί με τον δικηγόρο.
Άλλωστε, όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι όταν λαμβάνουν νομικές συμβουλές από έναν δικηγόρο, αμφότεροι, δικηγόρος και πελάτης, επενδύουν, ο ένας τον χρόνο του και ο άλλος τα χρήματα που καταβάλει για την επίσκεψη. Όσο πιο χρήσιμες θα αποδειχθούν οι συμβουλές στον πελάτη, ως προς τις οικονομικές ή άλλες επιδιώξεις του, τόσο πιο επιτυχής θα θεωρηθεί η επένδυση της καταβολής αμοιβής για την λήψη των νομικών συμβουλών. Διότι είναι γνωστό ότι, όπως άλλωστε ισχύει και με άλλους ελεύθερους επαγγελματίες, ο φθηνός δικηγόρος συχνά κοστίζει πολύ ακριβά.
*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος
είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
