Την ιδανική ισορροπία ανάμεσα στη σημαντική οικονομική ανάκαμψη, τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη μετά Covid εποχή, αλλά και την απειλητική ενεργειακή και συνεπακόλουθα πληθωριστική κρίση αναζητά η Ελλάδα, όπως κατέστη ευκρινές και κατά το πρόσφατο ταξίδι του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στο Λονδίνο. Ερωτήματα, όπως «πώς μπορεί να καταστεί η τρέχουσα ανάπτυξη διατηρήσιμη και βιώσιμη», «πώς αυτή θα καταστεί κτήμα της όλων των πολιτών» ή «σε ποιους τομείς επείγουν βελτιωτικές παρεμβάσεις και σε ποια κατεύθυνση, ώστε η χώρα να μετατραπεί σε έναν φιλοεπενδυτικό προορισμό» ή ακόμη και «σε ποιους κλάδους πρέπει να στοχεύσει η χώρα, ώστε να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα» βρίσκονται στον πυρήνα της ακολουθούμενης κυβερνητικής πολιτικής, εν μέσω ενός ευμετάβλητου διεθνούς περιβάλλοντος.
Το ΑΠΕ – ΜΠΕ βρέθηκε στην βρετανική πρωτεύουσα και αναζήτησε απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, με τη συνδρομή ενός από τους κορυφαίους Έλληνες επενδυτές με έδρα το Λονδίνο: τον συνιδρυτή και Διευθύνοντα Σύμβουλο του Διεθνούς Επενδυτικού Οίκου, Brookstreet Equity Partners LLP, Όμηρο Σαρίκα. Απόφοιτος του Harvard, πολυβραβευμένος και με σχεδόν 20ετή πλέον εμπειρία ως σύμβουλος επενδυτικών τραπεζών, κυβερνήσεων, μετόχων και επενδυτών, όπως μεταξύ άλλων η KKR και η Morgan Stanley, η δραστηριότητα του κ. Σαρίκα επικεντρώνεται σε εξωστρεφείς και δυναμικές επιχειρήσεις στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και δη την Ελλάδα.
Μάλιστα, ο κ. Σαρίκας ειδικεύεται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και υπογραμμίζει πως τα διαρθρωτικά προγράμματα πρέπει να επικεντρωθούν σ’ αυτές, ώστε να καταστεί δυνατή η ευρύτερη διανομή πλούτου, η δημιουργία θέσεων εργασίας, η ευημερία και οι ευκαιρίες. Επίσης, θεωρεί το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» χρήσιμο εργαλείο για την εμπέδωση βιώσιμης ανάπτυξης στην χώρα και εκτιμά ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να βιώσει την χρυσή καμπύλη ανάκαμψης.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του συνιδρυτού και Διευθύνοντος Συμβούλου του επενδυτικού οίκου Brookstreet Equity Partners LLP στο ΑΠΕ–ΜΠΕ και τον Σπύρο Μουρελάτο
ΕΡ: Πως θα χαρακτηρίζατε την οικονομική προοπτική της χώρας τα επόμενα χρόνια; Είναι εφικτό να διατηρηθούν επί μακρόν οι σημερινοί, πολύ υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης; Συμμερίζεστε την αισιοδοξία της Ελληνικής κυβέρνησης για οικονομικό άλμα την επόμενη 5ετία;
ΑΠ: Κατά την άποψή μας, η Ελλάδα πρόκειται να ζήσει τη χρυσή καμπύλη ανάκαμψής της (που είχαμε προβλέψει και ως εκ τούτου επενδύσαμε στη χώρα). Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή βιώνει σχετική σταθερότητα, φιλικό επενδυτικό κλίμα και το σύστημα αναδιαρθρώνεται για να προσελκύσει ταλέντα και κεφάλαια. Η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει επιπτώσεις του κορονοϊού, όπως διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας και πληθωρισμό πάνω από τον στόχο, όπως κάθε άλλη χώρα. Αφού ανακτήσει τα προ κρίσεως επίπεδα, αναμένουμε ότι η παραγωγή είναι πιθανό να συγκλίνει στο μέλλον με την προ-πανδημική τάση της. Ο οίκος Moody’s υποστήριξε πρόσφατα ότι η Ελλάδα θα παρουσιάσει τη μεγαλύτερη μείωση του λόγου «Χρέος προς ΑΕΠ» το 2022 μεταξύ των ομολόγων κρατών.
ΕΡ: Σε ποιους τομείς πρέπει να εστιάσει η χώρα μας, ώστε να αποκτήσει σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα και ως εκ τούτου να ενισχύσει την θετική οικονομική προοπτική, που εσχάτως παρουσιάζει;
ΑΠ: Οι ενημερώσεις μας από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία και τις εκθέσεις ανάλυσης μετοχών (equity research reports) επισημαίνουν ότι ο κύκλος εργασιών του 3ου τριμήνου του 2021 όλων των ελληνικών επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 26,9% σε ετήσια βάση φτάνοντας τα 91,5 δισ. ευρώ. Η έκθεση της EY για τις επενδύσεις στην Ελλάδα επισημαίνει ότι η χώρα κερδίζει έδαφος στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (Σημείωση: η αξιοσημείωτη αύξηση 77% το 2020 και τα αποτελέσματα του 2021 θα πρέπει να είναι σε παρόμοια κατεύθυνση). Εκτός από τους τομείς της φιλοξενίας, των τροφίμων και των ποτών που, βλέπουμε αυξημένες δραστηριότητες σε Real Estate, υποδομές, ενέργεια, logistics, μεταποίηση, υγεία, Neobanking και πνευματική ιδιοκτησία και όλους τους συνδυασμούς τους με τεχνολογίες όπως η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση (αυτοματισμός), το 5G (συνδέσεις), ESG, Νανοτεχνολογία, Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IOT) και Τεχνητή Νοημοσύνη (AI). Επενδύσαμε ακριβώς σε αυτούς τους τομείς (έξυπνες επιστρώσεις, ρομποτικοί αυτοματισμοί, λογισμικό IOT/AI/ESG για διαχείριση ανθρώπων, ενέργειας, κτηρίων, στόλων κλπ). Η Ελλάδα έχει μία από τις υψηλότερες αναλογίες MSc/PhD κατά κεφαλήν, επομένως οι ψηφιακές δεξιότητες του εργατικού δυναμικού μας, σε συνδυασμό με τη γεωγραφική τοποθεσία, το κλίμα, τις προστασίες της ευρωζώνης και τους προσβάσιμους ταξιδιωτικούς κόμβους, έχουν καταστήσει την Ελλάδα ως έναν από τους καλύτερους προορισμούς για ψηφιακούς νομάδες.
ΕΡ: Οι επενδύσεις αποτελούν κεντρική προτεραιότητα της σημερινής κυβέρνησης. Με ποιους τρόπους μπορεί η χώρα να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, προκειμένου να καταστεί παγκόσμιος επενδυτικός προορισμός; Υπάρχουν περιθώρια να επωφεληθεί η Ελληνική Οικονομία από το πρόσφατο Brexit και εάν ναι υπό ποιους όρους;
ΑΠ: Η πολιτική και οικονομική σταθερότητα είναι απαραίτητη για την προσέλκυση όχι μόνο Άμεσων Ξένων Επενδύσεων αλλά και του σωστού τύπου επενδυτών ανάπτυξης. Χρειαζόμαστε επίσης ένα σύστημα δικαίου που να λειτουργεί γρήγορα και να προσφέρει ασφάλεια. Πρέπει να παρέχουμε κίνητρα για τους ταλαντούχους ανθρώπους και επενδυτές να επαναπατριστούν ή να χτίσουν παρουσία. Θα υποστήριζα επίσης ότι χρειαζόμαστε ένα σύστημα που να γιορτάζει την Επιχειρηματικότητα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και την κοινωνία, το οποίο να περιλαμβάνει επίσης την ανοχή στην ανάληψη κινδύνων, ώστε κάποιος να μπορεί να αποτύχει, αλλά να έχει την ευκαιρία να προσπαθήσει ξανά χωρίς τον εξοστρακισμό από το σύστημα. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, είναι να έχουμε μια πλατφόρμα αγοραπωλησιών και επενδυτικών εξόδων που να παράγει ρευστότητα (π.χ. ένα χρηματιστήριο που να προσφέρει βιώσιμη δημόσια εγγραφή και οδό συναλλαγών). Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη συνεχιζόμενη μεταρρύθμιση του νομικού συστήματος σε όλη την εταιρική και επενδυτική νομοθεσία για να ακολουθήσουν ομαλά όλες οι επενδύσεις και οι επενδυτικές έξοδοι.
ΕΡ: Εντοπίζετε τμήματα της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, όπου υπάρχουν μεγάλα και έως σήμερα αναξιοποίητα περιθώρια ανάπτυξης και ποια είναι αυτά;
Καθώς οι επιχειρήσεις εξελίσσονται, πρέπει να θεσμοθετήσουν Governance (τη Διακυβέρνηση), και αυτό είναι συχνά δυσάρεστο για ορισμένους. Το δεύτερο σημείο αφορά τη δυνατότητα προσέλκυσης, εκπαίδευσης και διατήρησης Επαγγελματικής Διοίκησης όχι μόνο οικογένειας, φίλων ή γνωστών προσώπων. Τρίτον, χρειάζονται επείγουσες προσπάθειες για το «Rebranding Greece». Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε «Silicon Valley» (τεχνολογία;), «Λονδίνο» (τράπεζες;), «Γερμανία» (μηχανικοί;), «Γαλλία» (κρασί;) ή «Monaco» (πολυτέλεια;). Πρέπει να παρέχουμε εκπαίδευση, προϊόντα και υπηρεσίες κορυφαίου επιπέδου και να δώσουμε προσοχή στα διεθνή πρότυπα, από τα ΔΠΧΑ έως τα ESG, τη Διαφορετικότητα και την Ένταξη.
ΕΡ: Αντιλαμβάνομαι πως εσχάτως εστιάζετε μεταξύ άλλων στην επένδυση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην χώρα μας, τη ραχοκοκαλιά, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται της Ελληνικής Οικονομίας. Σε ποια πεδία κατά τη λειτουργία των συγκεκριμένων επιχειρήσεων θεωρείτε πως επείγουν βελτιωτικές παρεμβάσεις;
ΑΠ: Η Brookstreet είναι ένας διεθνής επενδυτικός οίκος και εταιρικός συμμέτοχος που συνεργάζεται με ιδιοκτήτες και μάνατζερ για να αυξήσει την αξία για τις υποκείμενες επενδύσεις του, παρέχοντας χρηματοοικονομικό και πνευματικό κεφάλαιο καθώς και μια διεθνή πλατφόρμα (οικοσύστημα) με συνεργάτες και συστήματα. Οι ΜΜΕ αντιμετωπίζουν μυριάδες προκλήσεις. Οι ιδρυτές σκέφτονται την επικύρωση του επιχειρηματικού τους μοντέλου και τις πωλήσεις, έπειτα τη ρευστοποίηση για να υποστηρίξουν τις φιλοδοξίες τους και τους ατελείωτους γύρους χρηματοδότησης μεταξύ τραπεζών, επενδυτικών κεφαλαίων και επιχορηγήσεων. Οι επαγγελματίες επενδυτές, από την άλλη πλευρά, εκτιμούν την εταιρική διακυβέρνηση, το ταλέντο του μάνατζμεντ, την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, την αναγνώριση της διαχείρισης κινδύνου και την πορεία προς βιώσιμη ανάπτυξη και έξοδο.
ΕΡ: Πως οραματίζεστε την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην χώρα μας; Με ποιον τρόπο η ανάπτυξη του συγκεκριμένου κλάδου μπορεί να συμβάλλει στην περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη;
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη «μη χρηματοοικονομική επιχειρηματική οικονομία» της Ελλάδας. Τα ευρωπαϊκά στατιστικά στοιχεία επισημαίνουν ότι οι ΜΜΕ παράγουν το 63,5% της συνολικής προστιθέμενης αξίας (μέσος όρος ΕΕ 56,4%) και ένα εξαιρετικά υψηλό μερίδιο απασχόλησης 87,9% (μέσος όρος ΕΕ 66,6%). Ωστόσο, οι ελληνικές ΜΜΕ απασχολούν κατά μέσο όρο 2,6 άτομα, περίπου ένα τρίτο λιγότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 3,9. Πρέπει να τις υποστηρίξουμε για να κατανοήσουν τις δυνατότητές τους, υιοθετώντας θεσμική διακυβέρνηση, επαγγελματική διοίκηση, βέλτιστες πρακτικές και διεθνή πρότυπα.
ΕΡ: Κεντρική παραδοχή των προεκλογικών εξαγγελιών του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν το τρίπτυχο «επενδύσεις – νέες, καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας – μέρισμα ανάπτυξης για τους πολίτες». Πως μπορεί να διασφαλιστεί πως η οικονομική ανάπτυξη θα έχει ένα ξεκάθαρο κοινωνικό πρόσημο, προκειμένου να μην οδηγήσει τελικώς σε πολίτες διαφορετικών ταχυτήτων;
ΑΠ: Εξ ορισμού η ανάπτυξη είναι ασύμμετρή. Προκειμένου να αμβλυνθούν οι ανισότητες, τα διαρθρωτικά προγράμματα θα πρέπει να δώσουν έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να επιτευχθεί ευρύτερη διανομή πλούτου, δημιουργίας θέσεων εργασίας, ευημερίας και ευκαιριών. Η Ελλάδα δεν είναι μόνο νεοφυείς επιχειρήσεις, φαγητό, διακοπές και κατεστημένες εταιρείες.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο, που μας συναρπάζει. Αυτό περιλαμβάνει μία θεμελιώδη οικονομική και μεταρρυθμιστική μετάβαση, που συνδυάζει την οικονομική αποδοτικότητα με την επιχειρηματική συνοχή και έναν ψηφιακό μετασχηματισμό της Οικονομίας και της Διοίκησης. Η κυβέρνηση, οι εταιρείες, οι τράπεζες, τα επενδυτικά κεφάλαια και οι πολίτες; πρέπει όλοι να δρουν σε αρμονία, ώστε να χαράξουν το δρόμο για μία επιτυχημένη εφαρμογή του σχεδίου «Ελλάδα 2.0». Η Brookstreet είναι αφοσιωμένη στην Ελλάδα και είμαστε ενθουσιασμένοι με τα έως τώρα αποτελέσματα και τις μελλοντικές προοπτικές!
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
