Για έναν Ορθόδοξο άνθρωπο η λέξη Ορθοδοξία δεν δημιουργεί καμμία απορία. Ολοι ξέρουμε τι είναι Ορθοδοξία.
Για έναν όμως που δεν ζει “και κινείται μέσα στους κόλπους της Ορθοδοξίας ο όρος ως ονομασία της μιας Αγίας και Καθολικής Εκκλησίας του Χριστού δημιουργεί απορία.
Η ετυμολογία του όρου μας οδηγεί στην έννοια: «ορθη δόξα, σωστή πίστη» Προκειμένου να καταλάβουμε τη σπουδαιότητα του τρόπου της Ορθόδοξης ζωής πρέπει να ανατρέξουμε στους προπάτορές μας, Αδάμ και Εύα.
Η πτώση του Αδάμ και της Ευας οδήγησε τους ανθρώπους έξω από τον Παράδεισο, μακρυά από το Θεό.
Ο Θεός όμως έχοντας πλάσει τον άνθρωπο κατ εικόνα και καθ’ομοίωσίν του, ήξερε οτι ο μοναδικός δρόμος ευτυχίας για τον άνθρωπο θα ήταν αυτός που θα οδηγούσε το πλάσμα του πάλι κοντά του. Ηταν μέσα στο προαιώνιο σχέδιό του να γίνει ο ίδιος Ανθρωπος και να ενδυθεί όλα τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου εκτός της αμαρτίας. Εγεύθηκε εκούσια το θάνατο για να τον νικήσει!
Νικηφόρος, αναστημένος ανελήφθη στους ουρανούς αφού άφησε πίσω Του το σώμα Του, την Εκκλησία ως θεματοφύλακα της αλήθειας Του. Εκεί μέσα ο άνθρωπος με το Βάπτισμα μπολιάζει τη μολυσμένη, πεσμένη φύση του με το Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία Του για να βρει έπειτα τον μόνο αληθινό προορισμό και καταξίωσή του, ως παιδί του Θεού.
Η πορεία της Εκκλησίας μέσα στην ανθρώπινη ιστορία είναι θαυμαστή και αποτελεί απόδειξη της θεϊκής της προέλευσης, αν σκεφτεί κανείς τους διωγμούς, τις αιρέσεις και τους εχθρούς που την πολέμησαν εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια!
Η ονομασία χριστιανός, που πρωτοδόθηκε στους πιστούς στην Αντιόχεια (Πραξεις, 11, 26) υπήρξε και είναι η σταθερή ονομασία κάθε ανθρώπου που ομολογεί τον Υιό του Θεού εληλυθότα εξ ουρανού, αναστημένο και αναληφθέντα στους ουρανούς.
Μέσα στο πέρασμα των αιώνων πολλοί διεκδίκησαν την ονομασία αυτή, «χριστιανός», χωρίς να είναι όμως εκφραστές της αλήθειας του Χριστού, πολλές φορές αρνούμενοι ακόμα και τη θεότητα Του, όντες προδότες της αλήθειας που έφερε ο Χριστός στον κόσμο.
Η πυκνή αναφορά της λεξεως «αλήθεια» στην Αγια Γραφή, στα Ευαγγελία και τις επιστολές είναι όχι μόνο εντυπωσιακή αλλά και υψίστης σπουδαιότητας.
Ο ευαγγελιστής Ματθαίος τονίζει οτι όποιος λύσει μια από τις εντολές θα κληθεί ελαχιστος στη Βασιλεία του Θεού (Ματθαίος, 5, 19)
Ο απ Παύλος παραγγέλλει στον Τιμόθεο να ορθοτομεί τον λογον της αληθείας (Β ́ Τιμόθεον, Β ́15).
Ο ευαγγελιστής και μαθητής του Χριστού Ιωαννης ομολογεί: «Καί ἐσμέν ἐν τῷ ἀληθινῷ, ἐν τῷ Υἱῶ, αὐτοῦ́ Ιησο Χριστῷ· οὗτος ἔστιν ὁ ἀληθινός Θεός καί ζωή ἀώνιος» (Α Ιωάννου, 5,20)
Και ο ίδιος ο Κύριος λεει: «Ἐγώ εἰμί ἡ ἀλήθεια» (Ιωάννης, 14,6)
Η εμμονή του χριστιανού στην αλήθεια, ο σεβασμός στην ακεραιότητά της, το ασυμβίβαστο στην τήρησή της διαφοροποιούν αυτό που λεμε ορθό από λάθος, αληθινό απο αιρετικό.
Η πορεία του Ελληνισμού από αρχαιοτάτων χρόνων ειναι μια αναζήτησή της αληθειας. Το «τί ἐστι ἀληθές» ειναι το αίτημα του Σωκράτους στους πλατωνικούς διαλόγους και η διαπίστωση στην Απολογία του οτι «αν καποιος δεν ερθει από ψηλά να μας αποκαλύψει την αλήθεια, δε θα μπορέσουμε μόνοι μας να τη βρούμε» αποτελεί την προφητική δήλωση των αρχαίου φιλοσόφου περι του ερχομού του Θεού στον κόσμο, ώστε να μαρτυρήσει περί της αληθείας.
Η ενανθρώπηση του Θεού στον κόσμο ως υπέρτατη αγαπητική κινηση αποκάλυψης της Αλήθειας προς τον άνθρωπο δηλώνεται καθαρά στο εργο του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης». Ο Ερμής λεει στο δεμένο στον Καύκασο Προμηθέα: «μην περιμένεις να λυτρωθείς από τους πόνους προτού θεός πάρει τα πάθια τα δικά σου πάνω του και με τη θέλησή του κατέβει στον ‘Άδη τον ανήλιαγο, στους άφεγγους του Ταρτάρου βυθούς» (στ. 1041-1043).
Ενώ η αποκάλυψη της αλήθειας δίνεται εν είδη δωρεάς στον κόσμο από τον ενανθρωπήσαντα Θεό, η διαφύλαξή της αποτελεί μέλημα και ιερό χρέος της Εκκλησίας, ως θεματοφύλακας της Αληθείας.
Η διαδικασία διαφύλαξης αλώβητης της αλήθειας επι της γης επετεύχθη μέσα από το θεσμό των Oικουμενικών Συνόδων! Οι πατριάρχες των 5 οικουμενικών Πατριαρχείων με τους Επισκόπους τους υπογράφουν τις αποφάσεις μετά από προσευχή και επίκληση στο Αγιο Πνεύμα, το οποίο κατευθύνει και φωτίζει τους συνέδρους, ώστε να διατυπώνουν τις Ορθόδοξες διδασκαλίες και να καταδικάζουν τις ψευδείς.
Οι Σύνοδοι είναι Αποστολικές και Οικουμενικές ή Τοπικές. Η Εκκλησία του Χριστού συγκαλείται από τον Αυτοκράτορα και εκφράζεται Συνοδικά. Οι αποφάσεις της έγιναν αποδεκτές από ολόκληρη την ανά τον κόσμο Ορθόδοξη Εκκλησία, διαχρονικά. Λόγοι συγκλίσεώς της είναι πάντα ενα σοβαρό θεολογικό ζήτημα.
Ετσι η 1η Οικουμενική Σύνοδος το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας, η οποία συνεκλήθη από τον Μέγα Κωνσταντίνο και στην οποία έλαβαν μέρος 318 επίσκοποι, ασχολήθηκε με τη βλασφημία του Αρείου ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι κτίσμα και όχι ομοούσιος του Πατρός. το Σύμβολο της Πίστης άρχισε να συντάσσεται σε αυτή τη Σύνοδο.
Η 2η Οικουμενική Σύνοδος το 381 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, η οποία συνεκλήθη από τον Μέγα Θεοδόσιο, και στην οποία προήδρευσε ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, καταδίκασε και πάλι τον Άρειο, και την αίρεση του πνευματομάχου Μακεδονίου, ο οποίος δίδασκε ότι το Άγιο Πνεύμα είναι κτίσμα του Θεού και οχι Θεός.
Η 3η Οικουμενική Συνόδος το 431 μ.Χ. στην Έφεσο συνεκλήθη από τον Θεοδόσιο το Β´. Καταδίκασε το Νεστοριανισμό και δογμάτισε ότι μπορεί η Παναγία να ονομάζεται Θεοτόκος, ως γεννήσασα τον Θεό και οχι απλώς Χριστοτόκος, ως γεννήσασα απλό άνθρωπο.
Η 4η Οικουμενική Σύνοδος το 451 μ.Χ. στη Χαλκηδόνα της Μ. Ασίας με 630 επισκόπους συνεκλήθη από τον αυτοκράτορα Μαρκιανό και την αυτοκράτειρα Πουλχερία και καταδίκασε το Μονοφυσιτισμό.
Η 5η Οικουμενική Σύνοδος το 553 μ.Χ., με 165 πατέρες συγκλήθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό και την αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Καταδίκασε τον Ωριγενισμό, τον Νεστοριανισμό, και αλλες αιρέσεις.
Η 6η Οικουμενική Σύνοδος το 680 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη συνεκλήθη από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πωγωνάτο. Παραβρέθηκαν από 150 – 289 επίσκοποι. Καταδίκασε την αίρεση του Μονοθελητισμού. Η Σύνοδος αυτή διατύπωσε ότι ο Χριστός έχει και Θεία και ανθρώπινη θέληση, η οποία υποτάσσεται στη Θεία.
Η 7η Οικουμενική Σύνοδος το 787 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας συνεκλήθη από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο και τη μητέρα του Ειρήνη την Αθηναία και στην οποία παρεβρέθηκαν 367 πατέρες έδωσε τέλος στη διαμάχη εικονομαχίας-εικονολατρίας αναθεματίζοντας την εικονομαχία και διασαφηνίζοντας οτι «ἡ τῆς τῶν εἰκόνων προσκύνησις πρός τό πρωτότυπον διαβαίνει». Εκανε σαφές οτι εφόσον ο Θεός ωράθη επί της γης ως άνθρωπος και »ἐθεασάμεθα αὐτον καθώς έστιν» μπορούμε και να τον απεικονίζουμε στην εικόνα.
Η 8η Οικουμενική Σύνοδος το 879-880 μ.Χ.στην Κωνσταντινούπολη, η οποία συνεκλήθη από τον αυτοκράτορα Βασίλειο τον Μακεδόνα υπό την ηγεσία του Ορθόδοξου τότε Πάπα Ρώμης Ιωάννη Η ́ και του Πατριάρχη της Κων/πόλεως Νέας Ρώμης Μεγάλου Φωτίου, επεκύρωσε τις αποφάσεις της 7ης Οικουμενικής Συνόδου, και καταδίκασε το Φιλιόκβε, που μόλις τότε είχε αρχίσει να επιβάλλεται. Kαταδίκασε τις αιρετικές Συνόδους του Καρλομάγνου στη Φραγκφούρτη (794) και το Άαχεν (809)].
Η 9η Οικουμενική Σύνοδος το 1341 μ.Χ. δογμάτισε για την άκτιστη Ουσία και την άκτιστη Ενέργεια του Θεού, καθώς επίσης και για τον Ησυχασμό, καταδικάζοντας τον αιρετικό Βαρλαάμ τον Καλαβρό. Στη Σύνοδο αυτή συμμετείχε ο Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο υπέρμαχος της νοεράς προσευχής.
Οι αρχηγοί των παραπάνω αιρέσεων έκοψαν την αλήθεια στα μέτρα τους και έφτιαξαν ενα δικό τους χριστιανισμό. Έρμαια του εωσφορικού τους εγωισμού δεν άφησαν το Αγιο Πνεύμα που έφερε η Πεντηκοστή στον κόσμο να ερμηνεύσει την αλήθεια στην καρδιά τους αλλά βάζοντας ως κριτήριο και μέτρο της αλήθειας το «εγώ» τους και τη λογική του πεσμένου ανθρώπου περιφρόνησαν τις Οικουμενικές Συνόδους, τις Αγιες Γραφές, ολόκληρη την Ιερά παραδοση, την οποία ο απ Παύλος τονίζει να τηρούμε « εἴτε ἐδιδάχθημεν δι ἐπιστολῆς εἴτε διά λόγου» (Θεσσαλονικείς, Β ́, 2,15) και επαναλαμβάνοντας το λάθος του Εωσφόρου που θέλησε να γίνει θεός χωρίς το Θεό παρέσυραν την πλειονότητα του χριστιανικού κόσμου σε μια λαθεμένη περί Θεού αντίληψη, αδύναμου να θεραπεύσει τον άνθρωπο και να τον ανεβάσει στο ύψος της ομοιώσεώς του με το δημιουργό του.
Οι Οικουμενικές Σύνοδοι αντιμετώπισαν όλες αυτές τις ανθρωπίνως δημιουργηθείσες αιρέσεις.
Κριτήριο γνησιότητας για τους Αγίους Πατέρες είναι το να πιστεύεις σωστά, γιατί όποιος χάνει την ορθή πίστη χάνει και την ορθή πράξη, που είναι η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ μέθοδος της ψυχής με την οποία ο χριστιανός θεραπεύει την μεταπτωτική του φύση και ομοιάζει με το Θεό.
Ολοι αυτοί οι αιρετικοί με τις κακοδοξίες τους μας οδηγούν στην απώλεια της θεραπευτικής μεθόδου, που μας παρέδωσε ο Κύριος με τους Αποστόλους Του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λατινική εκκλησία,η οποία απο τη στιγμή που ξεκίνησε καινοτομίες στη χριστιανική πίστη διέστρεψε τη μέθοδο της αντιμετώπισης του ανθρώπου από θεραπευτική σε δικανική. Αυτο προκάλεσε την επανάσταση του ανθρώπου εναντίον του Θεού και της Εκκλησίας με αναπόφευκτο επακόλουθο τη δημιουργία του προτεσταντισμού, ως αντίδραση στη διεστραμμένη αντίληψη περί Θεού και σωτηρίας.
Η επιμονή των προτεσταντών στον όρο «χριστιανός» έναντι του «ορθοδόξου» ωφείλεται σε άγνοια της ιστορίας και των αγώνων που έκαναν οι άγιοι της Εκκλησίας του Χριστού για να μη χαθεί «ἰώτα ἕν ἤ κεραία» από την αλήθεια του Χριστού. Οι παρεκκλίσεις ήταν τόσο πολλές -πολλές φορές έχοντας ως αιτία πολιτικές και αλλες σκοπιμότητες – και ο κίνδυνος του παρασυρμού των προβάτων της ποίμνης του Χριστού από τους νοητούς προβατόσχημους λύκους τόσο μεγάλος, που η καθιέρωση της ονομασίας «Ορθόδοξη» για την Μία, Αγία, Καθολική (αυτήν δηλ που περιέχει την αλήθεια στο καθόλον, στο σύνολό της) Εκκλησια του Χριστού ήταν απαραίτητη, ως αναγνωριστικό του τι είναι Εκκλησία και τι όχι.
Η ισοπέδωση της αλήθειας δια της αναγνώρισης όλων των αιρέσεων ως τμημάτων της Μίας αλήθειας αποτελεί τη μεγαλύτερη πλάνη της εποχής μας.
Η Ορθοδοξια ως γνώση και θέαση του Θεού συνεπάγεται Ορθοπραξία. Ορθοδοξία σημαίνει σημαίνει Ορθοπραξία, κατά το Ευαγγελικό: « ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου καί τηρῶν αὐτάς ἐκεῖνος ἐστίν ὁ ἀγαπῶν με καί ἐγώ ἀγαπήσω αὐτόν καί ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν»(Ιωάννης, 14, 21) Ορθοπραξία κατά τους Αγίους Πατέρες είναι η χρησιμοποίηση της θεραπευτικής μεθόδου, η οποία οδηγεί τον άνθρωπο σταδιακά στη κάθαρση της ψυχής (δια της νίκης κατά των παθών και της καλλιέργειας των αρετών), στο φωτισμό του νου και στη θέωση.
Μέσα της θεραπευτικής μεθόδου είναι η προσευχή, η ανάγνωση των Γραφών, η χρησιμοποίηση των μυστηρίων της εκκλησίας με πιο σημαντικά την εξομολόγηση και τη Θεία Κοινωνία. Με την εξομολογηση καθαρίζει η καρδιά και θεραπεύεται το εγώ του ανθρώπου, με τη δε Θεία Κοινωνία ενώνεται υποστατικά ο άνθρωπος με το Θεό και εξασφαλίζει τη σωτηρία Του. Ο Κύριος ήταν σαφής: «αλήθεια, αλήθεια σας λέγω, εαν δεν φάγετε την σάρκα του Υιού του Ανθρώπου και πίετε Αυτού το αίμα δεν έχετε μέσα σας ζωή» (Ιωαννης, 6, 53).
Καθε αλλη οδός που υπόσχεται σωτηρία αποδεικνύεται απάτη!
Συνοπτικά θα λεγαμε οτι,
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ δεν ειναι η μισαλλοδοξία ενός παρεξηγημένου χριστιανισμού,
δεν ειναι η καλλιέργεια ενοχής στο σύγχρονο άνθρωπο,
δεν ειναι οι φανατισμοί και η θρησκοληψία,
αλλά ειναι η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ μέθοδος των Πατέρων της Εκκλησιας, της Μιας Εκκλησιας που έφερε ο Χριστός στον κόσμο!
Ειναι ο Λογος του Χριστού οπως παραδόθηκε στους Αγίους Αποστολους και μεταδόθηκε από αυτούς στους Αποστολικούς και στους μετέπειτα Πατέρες της Εκκλησίας, από τους οποίους και διαφυλάχτηκε αλώβητη μεσα στο πέρασμα των αιώνων.
Ορθοδοξία είναι ο Χριστός και το Σώμα του, αυτή η ίδια η Εκκλησία!
Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ μέθοδος της Ορθόδοξου Εκκλησίας, η οδός της κάθαρσης της καρδιάς, του φωτισμού του νου και της θέωσης.
Η θεραπευτική μέθοδος της Αγίας μας Εκκλησίας, μια μέθοδος αποδεδειγμένη μέσα στους αιώνες, μια μέθοδος που παρήγαγε και παράγει Αγίους πάνω από 2,000 χρόνια ειναι η οδός που προσφέρεται δωρεάν στον καθένα!
Γεωργία Βασιλοπούλου
Φιλόλογος
Αλλεντάουν, Βηθλεέμ
ΚΖ
Θεολογική επισκόπηση
