Την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2017, ημέρα συμπλήρωσης 103 ετών από την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Βορείου Ηπείρου
(17 Φεβρουαρίου 1914), ο Εθνικός Σύλλογος “Βόρειος Ήπειρος 1914”
πραγματοποίησε εκδήλωση στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών στην μνήμη δύο εκ των πρωτεργατών του Βορειοηπειρωτικού Αγώνα:
του Προέδρου της Αυτονόμου Ηπείρου Γεωργίου Χρηστάκη Ζωγράφου
και του Μητροπολίτη Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδωνος.
Η εκδήλωση άρχισε με Τρισάγιο στο μνήμα (στην είσοδο του Νεκροταφείου) του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σπυρίδωνος Βλάχου, Μητροπολίτου Βελλάς και Κονίτσης, Υπουργού της προσωρινής Κυβέρνησης της Αυτονόμου Ηπείρου το 1914. Ο πατήρ Θωμάς, βορειοηπειρώτης ιερέας από το Φοινίκη, μνημόνευσε επίσης και τα ονόματα των μακαριστών Σεβαστιανού και Χριστοδούλου και έβγαλε και ένα σύντομο λόγο, όπου ανέφερε το προσωπικό ενδιαφέρον του μακαριστού Χριστόδουλου για την Βόρειο ¨Ήπειρο. Πιστεύει ότι οι ψυχές των τριών μνημονευθέντων ιερέων θα αγιάσουν, επειδή ήταν φλογεροί και αγαπούσαν την Βόρειο Ήπειρο. Τέλος, του ζητήθηκε να καταθέσει αυτός το στεφάνι του Συλλόγου στο μνήμα. Στεφάνι επίσης κατέθεσε, εκ μέρους του Παμποντιακού Συλλόγου ¨Η ΑΡΓΩ¨, ο Πρόεδρός του, κ. Χριστόφορος Σοφιανίδης.
Ένα σύντομο χαιρετισμό είχαμε και από τον Πρόεδρο της Αδελφότητος των Κρητών Πειραιά , κ. Θεόδωρο Τσόντο. Το Σωματείο αυτό ιδρύθηκε το 1880 και μέλη αυτού πολέμησαν σε Μακεδονία και Βόρειο Ήπειρο Μαζί με αυτούς ήταν και ο πρόγονός του, Γεώργιος Τσόντος Βάρδας (1871 -1942), Αντιστράτηγος, Γενικός Αρχηγός Μακεδονικού Αγώνος. Ο τάφος του βρίσκεται σε μικρή απόσταση και πήγαμε και εκεί, όπου τελέστηκε ένα τρισάγιο στην μνήμη του. .
Κατόπιν, μεταβήκαμε στο Μαυσωλείο της οικογένειας Ζωγράφου, όπου αναπαύεται και ο Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος, Πρόεδρος της προσωρινής Κυβέρνησης της Αυτονόμου Ηπείρου. Εκεί τελέστηκε τρισάγιο και έγινε κατάθεση στεφάνου του Συλλόγου, το οποίο κλήθηκε να καταθέσει ο κ. Θεόδωρος Τσόντος
και, εν συνεχεία, ο γνωστός δημοσιογράφος, Θεόδωρος Ασβεστόπουλος διάβασε το ιστορικό της ημέρας, το οποίο έχει (περιληπτικά) , ως εξής :
Στις 16 Φεβρουαρίου 1914 το Δέλβινο και οι Άγιοι Σαράντα ανακηρύσσουν την Αυτονομία τους.
«Παρά τις διαταγές της Ελληνικής Κυβέρνησης προς τις Αρχές για παρεμπόδιση των εκδηλώσεων, η Προσωρινή Κυβέρνηση στο Αργυρόκαστρο, υπό την Προεδρία του Γ.Χρ, Ζωγράφου, αποφάσισε η ανακήρυξη της Αυτονομίας να γίνει επίσημα στις 17 Φεβρουαρίου και μάλιστα να λάβει πανηγυρικό χαρακτήρα για την τόνωση του ηθικού του λαού. Ως τόπος ορίσθηκε κατάλληλος χώρος κοντά στο Αργυρόκαστρο, στις όχθες του ποταμού Δρίνου.
Στις 4 το απόγευμα έφτασε στις όχθες του Δρίνου ο Πρόεδρος και τα μέλη της Προσωρινής Κυβερνήσεως και άρχισε η τελετή του αγιασμού. Την δέηση υπέρ του Προέδρου της Βορείου Ηπείρου, Γεωργίου Ζωγράφου, κάλυψαν η συμπυρσοκρότηση των όπλων και οι ζητωκραυγές από τους ιερολοχίτες (εθελοντές στρατιώτες που τάχθηκαν υπό τις διαταγές της προσωρινής Κυβέρνησης) και του ενόπλου πλήθους (7.000 ένοπλοι). Ακολούθησε ολιγόλεπτη βαθιά σιγή και έπειτα μέσα σε κατάνυξη και συγκίνηση άρχισε να υψώνεται στον γαλανό ηπειρωτικό ουρανό η Σημαία της Αυτονόμου Ηπείρου. Στο ανέβασμα της στον ιστό, για λίγο, συναπαντήθηκε με την Ελληνική Σημαία που υποστελλόταν.
Στην συνέχεια ο Πρόεδρος της Προσωρινής Κυβερνήσεως Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος εκφώνησε πολιτικό λόγο στον οποίο ανέπτυξε το νόημα της Ανακηρύξεως της Αυτονομίας, όπου ανάμεσα στα άλλα είπε:
«Η Ελλάς εξηναγκάσθη να θυσιάσει την Ήπειρον χάριν ανωτέρων συμφερόντων. Ο Ηπειρωτικός όμως λαός δεν δύναται να υποκύψει εις τον ζυγόν βαρβάρου λαού, αι δε εγγυήσεις ας υπόσχονται, δεν είναι δυνατόν να τηρηθούν. Το προ πεντακοσίων ετών όνειρον εκπληρούται σήμερον, εν τη αποφάσει των Ηπειρωτών όπως αποθάνουν υπέρ της Ελευθερίας των».
Μετά το τέλος της τελετής η προσωρινή Κυβέρνηση επικεφαλής του λαού κατευθύνθηκε προς το Αργυρόκαστρο. Στην πλατεία του Διοικητηρίου μίλησε προς τα συγκεντρωμένα πλήθη ο Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων και ο γεμάτος ενθουσιασμός λόγος του «ηλέκτρισε» τους πάντες. Οι ελληνικές αρχές απέφυγαν να υποβάλλουν τον Στρατό στην σκληρή δοκιμασία να εμποδίσει τους επαναστάτες και στον εξώστη του Διοικητηρίου υψώθηκε η Σημαία της Αυτόνομης Πολιτείας, ενώ τμήματα του Ιερού Λόχου Αργυροκάστρου απέδιδαν τιμές και οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν συνέχεια»
[Πηγή: “Ο Βορειοηπειρωτικός Αγών 1914” Κωνσταντίνου Σκενδέρη]
Ακολοὐθησε η ανάγνωση της πρώτης προκήρυξης της προσωρινής κυβέρνησης της Αυτονόμου Βορείου Ηπείρου, στο Αργυρόκαστρο, η οποία υπογράφεται ως εξής :
Εν Αργυροκάστρω τη 15η Φεβρουαρίου 1914
Η προσωρινή Κυβέρνησις
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος
Τα μέλη
Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Βασίλειος
Μητροπολίτης Κορυτσάς Γερμανός
Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων
Μετά την ομιλία αυτή, ακολούθησε η ομιλία της Γραμματέως του Συλλόγου, κ. Βιολέτας Νίκα, με θέμα «O Βορειοηπειρωτικός Αγώνας σήμερα (17-2-2017)». Ολόκληρος ο λόγος της στην στήλη μας «ΕΔΩ ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ».
Το μέλος του Συλλόγου, κ. Νίκος Κολίλας, απήγγειλε το ηπειρώτικο ποίημα
«Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ».
Στ. (1) (2)
Πεντακόσια χρόνια σκλάβοι, Και μιαν αυγινή του Μάρτη,
Σπάνε ξάφνου τα δεσμά Κάτω από άγριο ζυγό,
Και με περισσή λαχτάρα Ζούσαμε με μιαν ελπίδα,
Χαιρετάμε δακρυσμένα Η Ήπειρός μας πως θα γίνει
Την πανώρια Ελευθεριά Μιαν ημέρα Ελληνική.
(3) (4)
Την χαρήκαμε ένα χρόνο Μ’από κάτω από την σκιά της
Μ’όλη της την ομορφιά… Όποιος έμαθε να ζει
Τώρα φεύγουν, μας αφήνουν Ξέρει πως και να πεθαίνει
Σε μιαν άκρη απελπισιά… Πριν την αποχωριστεί.
(5)
Στάσου αντρίκια, Ηπειρώτη
Και δεν είσαι μοναχός.
Τον ιερό σου τον αγώνα
Παραστέκει ο Ελληνισμός.
Μετά την απαγγελία του ποιήματος, το μέλος του Προεδρείου του Συλλόγου κ. Λευτέρης Πρίφτης, ευχαρίστησε τους παρισταμένους και τόνισε ότι τότε στην Βόρειο Ήπειρο πολέμησαν Έλληνες από εντός αλλά και εκτός της μητροπολιτικής Ελλάδος και πρόσθεσε :
«Εμείς δεν θα σταματήσουμε μέχρι να προχωρήσει το πρώτο σκαλί, για την ανεξαρτητοποίηση της κατεχόμενης Ηπείρου από τον αλβανικό ζυγό. Ο όρκος μας ήταν ένας και .θα παραμείνει :η Ένωση με τον μητρικό κορμό, όπως και για την Βόρεια Μακεδονία, την Καππαδοκία και όλες τις αλύτρωτες πατρίδες.
Και η εκδήλωση έκλεισε με τον Εθνικό Ύμνο. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν οι : – Ο Πρόεδρος Αδελφότητας Κρητών Πειραιά “Η Ομόνοια” Θεόδωρος Τσόντος, επικεφαλής αντιπροσωπείας
– Ο Πρόεδρος Παμποντιακού Συλλόγου “Η Αργώ” Χριστόφορος Σοφιανίδης
– Ο Πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Νίκος Αργυρόπουλος
– Ο Πρώην Γενικός Πρόξενος Ελλάδος στην Κορυτσά Θεόδωρος Οικονόμου –
Καμαρινός
– Απόστρατοι ανώτατοι αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού
ΘΩΜΑΪΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥ
Στη φωτογραφία με την οποία ο Γεώργιος Πανταζίδης (από τη Βύσανη Πωγωνίου) απαθανάτισε την ιστορικότερη στιγμή του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού διακρίνεται ο Γιαννιώτης δημοσιογράφος και συγγραφέας Γεώργιος Χατζής – Πελερέν να κρατάει τη σημαία της Αυτονόμου Πολιτείας της Βορείου Ηπείρου.
Προς τα δεξιά του διακρίνονται με τη σειρά: ο Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Βασίλειος Παπαχρήστου, ο Υπουργός Εξωτερικών Β. Ηπείρου Αλέξανδρος Καραπάνος, ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως Β. Ηπείρου Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος, ο Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων Βλάχος.
Πλαισιόνονται από τον κλήρο και το λαό του Αργυροκάστρου καθώς και από Ιερολοχίτες Αγωνιστές.
.
20 -2 – 2017 : ΕΔΩ ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ κ. ΒΙΟΛΕΤΑΣ ΝΙΚΑ
O Βορειοηπειρωτικός Αγώνας σήμερα (17-2-2017)
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα συμπληρώνονται 103 χρόνια από την ανακήρυξη της Αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου από την προσωρινή κυβέρνηση του Γεωργίου Χρηστάκη Ζωγράφου στο Αργυρόκαστρο.
Ο επικός αγώνας που έγινε σε απάντηση της απόφασης των Μεγάλων Δυνάμεων να αποδώσουν το βόρειο τμήμα της ενιαίας Ηπείρου στο νεοσύστατο τότε αλβανικό κράτος, είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση της Αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου εντός του αλβανικού κράτους, με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας στις 17 Μαΐου 1914 από τις Μεγάλες Δυνάμεις και την ίδια την Αλβανία.
Η διακήρυξη της Αυτονόμου Ηπείρου έγραφε μεταξύ άλλων: «Μας αποσπούν από τις αγκάλες της μητέρας μας Ελλάδας. Μας αρνούνται την ανεξαρτησία. Μας αρνούνται την αυτοδιοίκηση εντός του αλβανικού κράτους. Μας αρνούνται και αυτές ακόμη τις εγγυήσεις οι οποίες θα μπορούσαν να περιφρουρήσουν την ζωή, την θρησκεία, την περιουσία, την ύπαρξη μας την εθνική. Μας φέρνουν σε τέλεια απόγνωση».
Η κατάσταση όπως περιγράφεται τον Φεβρουάριο του 1914 δεν διαφέρει σε πολλά από την σημερινή πραγματικότητα, όπου ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός υφίσταται μία γενοκτονία ήπιας έντασης.
Τους τελευταίους μήνες βιώνουμε ένα νέο κύμα βίας και τρομοκρατίας από την αλβανική πλευρά.
Στη Χιμάρα έχει δρομολογηθεί η κατεδάφιση δεκαεννέα οικιών και άλλων κτιρίων που ανήκουν σε Έλληνες με το πρόσχημα της «οικιστικής ανάπτυξης». Τα αποτελέσματα αυτού του είδους ανάπτυξης ξέρουμε πολύ καλά ποια θα είναι αφού τα βιώνουμε στην πόλη των Αγίων Σαράντα με τον πλέον τραγικό τρόπο.
Παράλληλα σημειώνονται καταπατήσεις της εκκλησιαστικής περιουσίας στην Ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων στους Δρυμάδες χωρίς φυσικά να ξεχνάμε την κατεδάφιση του Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου τον Αύγουστο του 2015 στο ίδιο χωριό. Από τις αρπακτικές διαθέσεις των αλβανών δεν φαίνεται να γλιτώνει όμως ούτε η έκταση της Ιεράς Μονής των Αγίων Σαράντα από την οποία πήρε το όνομα της η παραθαλάσσια πόλη.
Στα χωριά του Δήμου Φοινίκης εκτός από τις γνωστές χρόνιες υποθέσεις υφαρπαγής ιδιοκτησίας, τους τελευταίους μήνες εμφανίζονται όλο και πιο συχνά ψευτο-ιδιοκτήτες που διεκδικούν τη γη μας ως απόγονοι αγάδων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Στην Δρόπολη, από τον Δεκέμβριο του 2016 έχουν σημειωθεί περισσότερες από 150 διαρρήξεις σε σπίτια και εκκλησίες της περιοχής, εντείνοντας το κλίμα ανασφάλειας και φέρνοντας τους μόνιμους κατοίκους σε κατάσταση απόγνωσης.
Παράλληλα συνεχίζεται σταθερά η τακτική της δημογραφικής αλλοίωσης, της συρρίκνωσης της Ελληνικής Παιδείας στα δημόσια μειονοτικά σχολεία, όπως και ο περιορισμός της αναγνώρισης του Ελληνισμού από το αλβανικό κράτος σε μόλις 99 χωριά.
Όμως τόσο η σημερινή επέτειος όσο και αυτό το Μνημείο έμπροσθεν του οποίου στεκόμαστε, έρχονται να μας θυμίσουν ότι η Βόρειος Ήπειρος εκτείνεται πολύ πέραν της λεγόμενης μειονοτικής ζώνης που όρισαν οι αλβανοί.
Ο Εθνικός Ευεργέτης Χρηστάκης Ζωγράφος και ο υιός του, Πρόεδρος της Αυτονόμου Ηπείρου Γεώργιος Ζωγράφος κατάγονταν από το Κεστοράτι Αργυροκάστρου, το οποίο δεν αναγνωρίζεται ως ελληνικό μειονοτικό χωριό.
Το ίδιο ισχύει για όλους τους Εθνικούς Ευεργέτες που είχαν την καταγωγή τους από το τμήμα της ενιαίας Ηπείρου που επιδικάστηκε από τους ισχυρούς της γης στην Αλβανία. Ζάππας, Αρσάκης, Σίνας, Μπάγκας κατάγονταν από περιοχές του Αργυροκάστρου, της Πρεμετής, της Μοσχόπολης και της Κορυτσάς που δεν αναγνωρίζονται ως μειονοτικές.
Ακριβώς το ίδιο ισχύει πάλι και για τους άλλους ηγέτες του Αυτονομιακού Αγώνα του 1914, τον Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Βασίλειο και τον Υπουργό Στρατιωτικών Δημήτριο Δούλη, οι οποίοι είχαν την καταγωγή τους από τα χωριά Λάμποβο του Σταυρού και Νίβιτσα Χιμάρας αντίστοιχα, που δεν θεωρούνται μειονοτικά.
Τα ιστορικά αυτά δεδομένα λοιπόν πρέπει να τα λάβουμε υπόψιν πρώτα εμείς οι ίδιοι οι Βορειοηπειρώτες ώστε να ξέρουμε μέχρι που πρέπει να οριοθετούμε τις διεκδικήσεις μας και όχι να αυτοπεριοριζόμαστε σε όσα μας επέβαλε η αλβανική προπαγάνδα.
Για όλους αυτούς τους λόγους, ο Εθνικός Σύλλογος «Βόρειος Ήπειρος 1914» προβάλλει σήμερα, 103 χρόνια μετά την διακήρυξη της Αυτονόμου Β. Ηπείρου, από το σημείο ετούτο, όπου αναπαύονται δύο εκ των ηγετών της, ο Πρόεδρος Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος και ο Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σπυρίδων, το αίτημα της Αυτονομίας, ως την ελάχιστη νομική βάση που δικαιούται για την σωτηρία του ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός.
Σε μία Αυτόνομη Βόρειο Ήπειρο θα σταματήσει η πληθυσμιακή αλλοίωση και η υφαρπαγή των περιουσιών, θα αποκατασταθεί το αίσθημα ασφάλειας των κατοίκων ενώ θα διδάσκεται σωστά η Ελληνική Παιδεία και θα διαφυλάσσεται ο Ελληνικός Πολιτισμός.
Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση, τον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας και την διεθνή κοινότητα να συμπαρασταθούν στο δίκαιο αίτημα μας.
Έως ότου φυσικά εκπληρωθεί ο τελικός μας πόθος που ασφαλώς δεν είναι άλλος από την πλήρη ενσωμάτωση του βορείου τμήματος της ενιαίας Ηπείρου στον εθνικό κορμό.
Εθνικός Σύλλογος Βόρειος Ήπειρος 1914
Επιμέλεια Κειμένου : ΘΩΜΑΪΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥ
Εξωτερικώντης Ελλάδος λίγα χρόνια νωρίτερα, καταφτάνοντας στο Αργυρόκαστρο στις 15Φεβρουαρίου 1914, σχημάτισε υπό την προεδρία του Προσωρινή Κυβέρνηση μετα μέλη της “Οργανωτικής Επιτροπής”. Στο Αργυρόκαστρο, ηΠροσωρινή Κυβέρνηση αποφάσισε η ανακήρυξη της Αυτονομίας να γίνει επίσημα στις17 Φεβρουαρίου, κοντά στο Αργυρόκαστρο, στις όχθες του ποταμού Δρίνου.Μετά το τέλος της τελετής, η προσωρινή Κυβέρνηση επικεφαλής του λαούκατευθύνθηκε προς το Αργυρόκαστρο. Στην πλατεία του Διοικητηρίου μίλησε προς τασυγκεντρωμένα πλήθη ο Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων. στον εξώστητου Διοικητηρίου υψώθηκε η Σημαία της Αυτόνομης Πολιτείας, ενώ τμήματα τουΙερού Λόχου Αργυροκάστρου απέδιδαν τιμές και οι καμπάνες των εκκλησιώνχτυπούσαν συνέχεια.
Τιςεπόμενες ημέρες υψώθηκε η Σημαία της και σε άλλες πόλεις της ΒορείουΗπείρου. Οι διαπραγματεύσεις που ζήτησαν οι εκπρόσωποι των μεγάλων δυνάμεων καιτων αλβανών κατέληξαν στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, στις 17Μαΐου 1914, με το οποίο αναγνωρίσθηκε ο Ελληνικός χαρακτήρας της ΒορείουΗπείρου και εδόθησαν στους κατοίκους των επαρχιών Αργυροκάστρου και Κορυτσάς”εκτεταμένα προνόμια διοικητικά, εκκλησιαστικά, σχολικά και γλωσσικάισοδυναμούντα προς πραγματικήν αυτονομίαν”. Εξαίρεση από την πλευρά τωνΒορειοηπειρωτών αποτέλεσαν οι εκπρόσωποι της Χειμάρρας, με επικεφαλής τον Σπυρομήλιο,οι οποίοι κατά την επικύρωση του Πρωτοκόλλου της Κερκύρας στις 23 Ιουνίου στηνΠανηπειρωτική Συνέλευση του Δέλβινου, αποχώρησαν φωνάζοντας «Ένωσις ήΘάνατος!», διατρανώνοντας ότι μοναδική λύση για τη Β. Ήπειρο είναι η πλήρηςένωση με την Ελλάδα.
Οεπίλογος του αυτονομιακού αγώνα γράφτηκε τον Οκτώβριο του 1914, όταν, μετά απόεντολή των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Ελληνικός Στρατός ανακατέλαβε τη Β. Ήπειροεξαιτίας της αναρχίας που επικρατούσε στο αλβανικό κράτος. Ένα χρόνο μετά, στις6 Δεκεμβρίου 1915, οι Βορειοηπειρώτες θα έπαιρναν μέρος στις Ελληνικέςβουλευτικές εκλογές, στέλνοντας για πρώτη και τελευταία φορά, εκπροσώπους τωντότε νομών Αργυροκάστρου και Κορυτσάς στην Βουλή των Ελλήνων».
