ΑΓΑΠΗΤΕ ΜΟΥ ΦΙΛΕ, ΠΡΟΕΔΡΕ ΝΙΚΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ  

Εκτιμώ πολύ τις προσπάθειες που έχεις καταβάλει μέχρι σήμερα για να βρεις λύση στο κυπριακό πρόβλημα. Θέλω να πιστεύω πως θα συνεχίσεις μέχρι τέλους αυτή την πορεία, που γίνεται όλο και πιο μοναχική, όσο μεγαλώνουν οι δυσχέρειες και οι ευθύνες.

Είμαι, αγαπητέ Νίκο, ο πιο παλιός στη ζωή, πρώην Υπουργός Εξωτερικών, όχι μόνο της Κύπρου αλλά και ολόκληρου του ελληνισμού (Κύπρου και Ελλάδας) – από το 1978.

Είμαι επίσης εκείνος που εκ μέρους της Κυβέρνησης Γλαύκου Κληρίδη, το 1998, ανακίνησα επίσημα για πρώτη φορά και προώθησα έντονα, μέσα από ύβρεις και απαξίωση, το θέμα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου.

Αισθάνθηκα την ανάγκη να σου γράψω αυτό το σημείωμα, αγαπητέ μου πρόεδρε, γιατί ανησυχώ.  Ανησυχώ για την Κύπρο, όπως ανησύχησα ορισμένες φορές στο παρελθόν και δυστυχώς επαληθεύθηκαν τότε οι φόβοι μου.  Έτσι, σου γράφω με την ταπεινότητα ενός ανθρώπου, που το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και η σχετική πείρα είναι ήδη πίσω του.  Σου γράφω προσδοκώντας πως και ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας θα προσέξουν τις γραμμές αυτές.  Το θέμα τους αφορά και εκείνους, γιατί οι τρεις σας είσθε οι θεσμικοί αμύντορες του ελληνισμού.

Οι κύπριοι, με λίγες εξαιρέσεις, δεν υπήρξαμε ούτε διορατικοί ούτε συνετοί στην ιστορία των τελευταίων 70 χρόνων.  Συνήθως χάναμε περισσότερα από όσο κερδίζαμε.  Καταλήξαμε σήμερα με μια πατρίδα, το 37% του εδάφους της οποίας ευρίσκεται για 43 χρόνια υπό τουρκική κατοχή, χωρίς να έχουν ποτέ καταδικάσει τα Ηνωμένα Έθνη την Τουρκία για την κατοχή αυτή.  Χωρίς να έχει προστρέξει ποτέ κανείς σε αποτελεσματική βοήθεια μας.  Ούτε η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο (εγγυητές) ούτε η Ευρώπη, ούτε οποιαδήποτε άλλη χώρα.  Κανείς.

1. Την πρώτη δεκατετραετία διαπράξαμε πολλά λάθη και αμαρτίες και εμείς και οι τουρκοκύπριοι.  Ούτε εμείς ούτε εκείνοι πιστέψαμε στη νέα πατρίδα.  Μείναμε προσκολλημένοι οι μεν στην «ένωση», οι δε στη «διχοτόμηση».  Δυο από τα μεγάλα σφάλματα των ελληνοκυπρίων ήταν η προσπάθεια τροποποίησης του Συντάγματος το 1963 και το ομόφωνο ψήφισμα της Βουλής των Αντιπροσώπων για ένωση με την Ελλάδα το 1967.  Λόγω των ανωτέρω η Τουρκία απείλησε αρκετές φορές για εισβολή στην Κύπρο, αλλά οι δικοί μας ηγέτες δεν την πίστευαν.  Νόμιζαν πως μπλοφάρει, πως ήταν παντελώς αδιανόητο να εισβάλει η Τουρκία στην Κύπρο, μια χώρα με δική της κυριαρχία, μέλος των Ηνωμένων Εθνών, των Αδεσμεύτων, της Κοινοπολιτείας, του Συμβουλίου της Ευρώπης, με Συμφωνία Σύνδεσης με τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.  Ο Γλαύκος Κληρίδης κάλεσε μια μέρα γύρω στο 1973 φίλους και συνεργάτες στην άνω αίθουσα της Βουλής και εξέθεσε την πορεία του κυπριακού και τους κινδύνους.  Ήμουν και εγώ εκεί, νεαρός βιομήχανος τότε, ένας από τους ρεαλιστές, τους «κινδυνολόγους», τους «ριψάσπιδες» τους «ψοφοδεείς».  Το 1974 ήλθε το Ελληνικό πραξικόπημα (η «ελληνική εισβολή» στην Κύπρο, όπως την ονόμασε ο Μακάριος στην ομιλία του στο Συμβούλιο Ασφαλείας στις 19 Ιουλίου 1974).  Μια μέρα αργότερα ήλθε και η τουρκική εισβολή, που δεν την ανέμενε η κυπριακή ηγεσία εκτός από εμάς τους «κινδυνολόγους».  Έτσι χάσαμε περισσότερο από το ένα τρίτο της πατρίδας.  Αν ήμασταν πιο συνετοί και διορατικοί τα πρώτα 14 χρόνια, πιστεύω πως θα αποφεύγαμε την εισβολή και κατοχή.

1. Μετά την εισβολή είχαμε σειρά πρωτοβουλιών για επίλυση του κυπριακού.  Οι πιο σημαντικές ήταν οι προσπάθειες των πρώτων χρόνων, τότε που δεν υπήρχαν τα περισσότερα από τα τωρινά εμπόδια, όπως, έποικοι, εδαφικό, Μόρφου, χρήστες περιουσιών, εκ περιτροπής προεδρία, τούρκικες επενδύσεις, πολιτική ισότητα, τέσσερις ελευθερίες, νερό και ηλεκτρισμός από την Τουρκία, παρθενογένεση, παγίωση τετελεσμένων.  Εμάς που φωνάζαμε για λύση και προειδοποιούσαμε πως θα μας μείνει η κατοχή, μας χαρακτήριζαν μειοδότες και νενέκους.  Σήμερα, 43 χρόνια μετά, φαίνεται πως ίσως μας έμεινε η κατοχή, και ο κίνδυνος οριστικής διχοτόμησης ή ακόμα και προσάρτησης της Κύπρου από την Τουρκία.  Αυτοί που απέρριπταν συνεχώς και κατέστρεψαν την Κύπρο  ουδέποτε απελογήθησαν.  Αν ήμασταν πιο συνετοί και διορατικοί τα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή, πιστεύω πως το κυπριακό πρόβλημα θα είχε επιλυθεί ικανοποιητικά, με βάση ένα από τα αρκετά καλά σχέδια που είχαν τότε προταθεί.

1. Περί τα μέσα της δεκαετίας του 1990 είχαμε την αγορά των ρωσικών πυραύλων S300.  Ήταν μια λανθασμένη απόφαση την οποίαν ουσιαστικά ξεκίνησε η Ελλάδα, με ύμνους και θούρια, σε συνδυασμό με το «ενιαίο αμυντικό δόγμα».  Υιοθετήθηκε από την Κυπριακή Κυβέρνηση και την δέχτηκαν με ενθουσιασμό όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα και όλοι οι πολιτικοί και τη συνέδεσαν με το κυριαρχικό και ιερό δικαίωμα της Κύπρου στο θέμα της άμυνας της χώρας.  Ήμουν ο μόνος που είχα αντίθετη άποψη:  Πως η Τουρκία και οι δυτικοί της σύμμαχοι δεν θα επέτρεπαν ποτέ την εγκατάσταση ισχυρών ρωσικών πυραύλων στην Κύπρο, δίπλα στις βρετανικές βάσεις.  Έγινα μειοδότης.  Μόνο εγώ, η σύζυγος μου Λέλια και λίγοι συνεργάτες μου γνωρίζουν τι τραβήξαμε εκείνες τις μέρες.  Τελικά οι πύραυλοι φορτώθηκαν και πληρώθηκε η αξία τους, αλλά ξεφορτώθηκαν στην Κρήτη όπου αναπαύονται εν ειρήνη υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ από τον Δεκέμβρη 1998, γιατί όπως μου ανέφερε τότε ο πρόεδρος Κληρίδης η Τουρκία επρόκειτο να βομβαρδίσει το λιμάνι εκφόρτωσης, τη Λεμεσό.  Τελικά είχα δίκαιο.  Χάθηκαν $270 εκατομμύρια και μαζί καταρρακώθηκε η εθνική μας αξιοπρέπεια.  Η Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα, που ξεκίνησε το όλο θέμα ούτε εμφανίστηκε ούτε απολογήθηκε ποτέ.  Αν ήμασταν πιο συνετοί και διορατικοί τότε, δεν θα χάναμε ούτε την αξιοπρέπεια μας ούτε το ποσό των $270 εκατομμυρίων.

1. Σήμερα, αγαπητέ μου πρόεδρε, έχουμε μπροστά μας το μεγάλο θέμα της αξιοποίησης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.  Από τότε που πρωτοξεκίνησα το θέμα το 1998, η Τουρκία απειλούσε και ο πρόεδρος Κληρίδης εκρατείτο ενήμερος για τις αντιδράσεις αυτές.  Πιστεύαμε πως χρειαζόταν πολλή προσοχή και σύνεση στους χειρισμούς, γιατί οι ενδείξεις ήταν θετικές για μεγάλο υποθαλάσσιο πλούτο.  Και όσο πιο μεγάλος είναι ο πλούτος τόσο πιο μεγάλος είναι ο κίνδυνος.

Γνωρίζαμε καλά πως πολλές συγκρούσεις και πόλεμοι ανά το παγκόσμιο οφείλονταν στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.  Γνωρίζαμε επίσης πως η Ελλάδα δεν προχώρησε και δεν προχωρεί στο Αιγαίο για να μη συγκρουσθεί με την Τουρκία.

Εν όψει των ανωτέρω έκανα από το 2006 μια πρόταση για ένα δίκαιο διαμοιρασμό του πλούτου αυτού μεταξύ ελληνοκυπρίων  και τουρκοκυπρίων (είχα υπόψη μου 75-80% οι ελληνοκύπριοι, 20-25% οι τουρκοκύπριοι).  Την πρόταση την επανέλαβα πολλές φορές αλλά και σε άρθρο μου στις 29 Μαρτίου 2017.  Ο τουρκοκύπριος «πρόεδρος» (το 2006) Ahmet Ali Talat επέδειξε ενδιαφέρον να συζητήσει την πρόταση.  Μάλιστα είχε πει πως ήταν διατεθειμένος να προωθήσει το θέμα προς την Άγκυρα.  Η δική μaς πλευρά όμως δεν αντέδρασε.

Την δίκαιη κατανομή του υποθαλάσσιου πλούτου υποστήριξαν με δηλώσεις τους κατά καιρούς πολλές χώρες.  Μεταξύ αυτών τον Μάιο του 2012 ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Herman Van Rompuy.   Πολλές φορές οι αμερικανοί, με τελευταίες δηλώσεις της πρέσβεως των ΗΠΑ  Kathleen Doherty (8/5/17) η οποία αναφέρθηκε στο αέριο που μπορεί να «βοηθήσει τους κυπρίους συνολικά», όπως και του State Department (10/5/2017) πως το «αέριο πρέπει να διαμοιραστεί δίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης».  Επίσης ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Sergey Lavrov, ο οποίος στις 17/4/2013 δήλωσε:  «Οποιαδήποτε εκμετάλλευση φυσικών πόρων πρέπει να στηρίζεται σε συναίνεση, ώστε όλοι οι Κύπριοι, χωρίς καμιά εξαίρεση να επωφεληθούν από τους πόρους αυτούς».

Φίλε Νίκο,

Η Τουρκία απειλεί για το πιο πάνω θέμα.  Κανείς δεν θα δικαιολογήσει τις απειλές ή οποιαδήποτε δράση της με βάση την αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.

Ταυτόχρονα όμως φίλε πρόεδρε, φοβάμαι πως δεν θα μας δικαιολογήσει κανείς εμάς, αναφορικά με τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων.  Το θέμα είναι εξαιρετικά ευαίσθητο.

Πρόσεξε λοιπόν, φίλε πρόεδρε τους χειρισμούς σου.  Μελέτησε την πρόταση μου, αν δεν είναι πολύ αργά.  Δεν θα μας σώσουν ούτε οι πετρελαϊκές πολυεθνικές, ούτε οι «φίλοι» μας.  Η Τουρκία είναι μια πολύ απρόβλεπτη και επικίνδυνη χώρα.  Το γνωρίζουμε άλλωστε εμείς καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο από την εισβολή τον Ιούλιο 1974, τους βομβαρδισμούς της Τυλληρίας τον Αύγουστο 1964 και την απειλή βομβαρδισμού των πυραύλων S300 τον Δεκέμβριο  του 1998.

Η Κύπρος δεν έχει άλλα περιθώρια εθνικής ταπείνωσης και οικονομικής κατάρρευσης.

Λεζάντα: Πρόσεξε, φίλε πρόεδρε, τους χειρισμούς σου. Κανένας στον διεθνή χώρο δεν αμφισβητεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, αλλά παράλληλα υποστηρίζονται από όλους τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων.

Caption: Dear President  watch carefully your future steps.  Nobody in the international community questions our sovereign rights, but at the same time the rights of the turkish Cypriots are supported.