Thursday, March 28, 2024

      Subscribe Now!

 

spot_img
spot_img
In GreekΠερί Έρωτος και Αγάπης ο λόγος. Γράφει ο Γιάννης Γκλάβατος

Περί Έρωτος και Αγάπης ο λόγος. Γράφει ο Γιάννης Γκλάβατος

Hellenic News
Hellenic News
The copyrights for these articles are owned by HNA. They may not be redistributed without the permission of the owner. The opinions expressed by our authors do not necessarily reflect the opinions of HNA and its representatives.

Latest articles

Περί Έρωτος και Αγάπης ο λόγος.
 

Γράφει ο Γιάννης Γκλάβατος

                                                           SV4 LAU

ΕΚΕΙΝΗ: Ας  με  γεμίσουνε  τα χείλη σου φιλιά  γιατί η αγάπη σου κι απ’ το κρασί  καλύτερη. Τα  μύρα σου ευωδιάζουνε γλυκά και τ ‘ όνομά σου μύρο που σκορπιέται, γι’ αυτό κι οι νιές κοπέλες σ’ αγαπούν.
 Πάνω στα βήματά σου σύρε με κι ας τρέξουμε.
 Σ τα δώματά σου, βασιλιά μου, πέρασέ με. Μαζί  ας χαρούμε κι ας γιορτάσουμε. Πιότερο από κρασί, από έρωτα ας μεθύσουμε.
 Διόλου παράξενο που όλες σ’ αγαπούν!
 
ΕΚΕΙΝΟΣ: Με  γήτεψες, καλή μου, μου πήρες την καρδιά  με μια ματιά σου, μ’ ένα μονάχα τίναγμα του κεφαλιού σου.
Ο έρωτάς σου μάγεμα, καλή μου.
Πάρε από πάνω μου τα μάτια σου γιατί  μ’ αναστατώνουν.
Πιότερο αξίζει ο έρωτάς σου απ’ το κρασί, κι η ευωδιά  των μύρων σου από τ’ αρώματα όλα.
Καθάριο μέλι στάζουνε τα χείλη σου καλή μου,  μέλι και γάλα βρίσκονται
στη γλώσσα σου από κάτω   κι  είναι της φορεσιάς σου  η  οσμή σαν μύρο του Λιβάνου.                                                                                                                              Τι όμορφα  που ‘ναι τα βήματά σου με τα σανδάλια σου, αρχοντογεννημένη!                                                             
(Αγία Γραφή, αποσπάσματα από το Άσμα Ασμάτων)
    Έρωτας και  Αγάπη.  Δύο λέξεις που εκφέρονται καθημερινά από χιλιάδες ανθρώπους στον πλανήτη. Καρδιές βιώνουν ανάσταση ή πεθαίνουν, ψυχές σκιρτούν ευχάριστα ή βασανίζονται, δάκρια αναφαίνονται χαμόγελα δημιουργούνται. Ποιήματα εμπνέονται και έμπλεα οίστρου πεζογραφήματα γράφονται. Επιφανείς επιστήμονες και έγκριτοι διανοητές ερευνούν επί αυτών των συναισθημάτων, τα δε μέσα ευρείας ενημέρωσης  αφιερώνουν χρόνο και μελάνη για να ρίξουν φως  στα μύχια της αγάπης και τα άδηλα του έρωτα. Εγκλήματα κάθε είδους (πχ .πάθους)διαπράττονται επίσης στο όνομα της αγάπης και του σφοδρού έρωτα.
   Διάγουμε μια χρονική περίοδο που  έρωτας και η αγάπη  μνημονεύονται και εξυμνούνται ως τα υπέρτατα αγαθά. Τα περισσότερα σύγχρονα τραγούδια αναφέρονται σε αυτές τις δύο λέξεις. Στον παγκόσμιο  κινηματογράφο σχεδόν όλες οι ταινίες έχουν μια ερωτική αναφορά στο σενάριό τους. Ακόμη και η διαφήμιση, για να πουλήσει, επικαλείται – αναφέρεται ή και υπονοεί το ερωτικό του ανθρώπου στοιχείο. Όλα μας ωθούν, για να μην πούμε μας προστάζουν, να ερωτευθούμε και να αγαπήσουμε… ή μάλλον μας τονίζουν την έμφυτη ανάγκη να μας ερωτευθούν και να μας αγαπήσουν. Τι είναι όμως η αγάπη και τι ο έρωτας; Το ίδιο; Είναι κάτι διαφορετικό; Εμπεριέχονται το ένα στο άλλο; Διαρκούν και πόσο; Τι είναι αυτά τα δύο που αισθανόμαστε και τα εκφράζουμε όπως μπορούμε και όπως νομίζουμε, όπως μας έμαθαν ή  όπως διαβάσαμε κάπου; Είναι ανεπανάληπτα ή επαναλαμβάνονται; Και αν επαναλαμβάνονται γιατί λέγεται ότι είναι μοναδικά; Έχουν σχέση με την ηλικία; Με το σεξ και τον πόθο; Με τον ενθουσιασμό και τον θαυμασμό; Τα συλλαμβάνουμε με την διάνοια-με το μυαλό- ή με την καρδιά; Γιατί τα κυνηγάμε;… ή μάλλον όταν εμφανίζονται μας κυνηγούν αυτά;  Υπάρχουν στην πραγματικότητα; Και αν υπάρχουν έχουμε κέρδος ή ζημία να τα αναζητήσουμε; Όταν και αν τα βρούμε, αν διαπιστώσουμε ότι δεν είναι αυτό που περιμέναμε τι κάνουμε; Οργανωμένη υποχώρηση και ανασύνταξη ή άμεση επίθεση; Και επίθεση που; Σκοτώνεται  ο απερχόμενος έρωτας, στραγγαλίζεται; Αφυδατώνεται, μαραίνεται, μαραζώνει η αγάπη;
   Ας δούμε ένα ορισμό του έρωτα κα ένα τηςαγάπης.                                                  
 Έρωτας: «1. Έντονο συναίσθημα έλξεως και επιθυμίας μεταξύ δύο προσώπων που χαρακτηρίζεται και από πόθο για σεξουαλική επαφή 2. (μεταφορικά) η ιδιαίτερη αγάπη, το πάθος για (κάτι), η υπερβολική αφοσίωση σε κάτι 3.(συνεκδ.) το αντικείμενο της ερωτικής έλξης ή επιθυμίας, το πρόσωπο, η δραστηριότητα, το έργο κ.λπ. για το οποίο αισθάνεται κανείς την παραπάνω επιθυμία 4. Η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ προσώπων, τα οποία αισθάνονται ερωτική έλξη και επιθυμία ο ένας για τον άλλο(…). Η λέξη χρησιμοποιήθηκε  ευθύς εξ αρχής με την σημ. της αγάπης που στηρίζεται στη σαρκική έλξη, εξειδικευόμενη κατά περίπτωση(…). Η λέξη διακρινόταν ανέκαθεν από την αγάπη, η οποία προσδιόριζε συναίσθημα συνδέσεως μεταξύ προσώπων που διέπεται από αρχές, τη φιλία, η οποία αναφερόταν στην τρυφερότητα μεταξύ οικείων προσώπων και τη στοργή, η ποία χαρακτήριζε κυρ. τη στενή συναισθηματική σχέση γονέων και παιδιών» κτλ..                             Αγάπη: «1.συναίσθημα που χαρακτηρίζεται από φιλική διάθεση και αγαθές προθέσεις, ανιδιοτελές και έντονο ενδιαφέρον 2.στοργική αφοσίωση και συναισθηματικός δεσμός μεταξύ προσώπων 3. κάθε εκδήλωση τέτοιων συναισθημάτων ανεξάρτητα από τα κίνητρά της(…) Η ‘πορεία΄ προς την αγάπη/στοργή/έρωτα ξεκινάει από μια απλή έλξη, που εξελίσσεται σε έλλογο ενδιαφέρον, για να μετεξελιχθεί σε συμπάθεια (με  τονισμένο το συναισθηματικό στοιχείο) ή σε φιλία (με υποταγμένο τον συναισθηματικό στον λογικό παράγοντα). Η κλιμάκωση διχάζεται, εν συνεχεία, από μια προς την αγάπη, την στοργή και την αφοσίωση, και από την άλλη προς τον πόθο, τον έρωτα και το πάθος. Βεβαίως, στον χώρο του συναισθήματος, όπου αναφέρεται το σημασιολ. πεδίο της αγάπης, ούτε η πορεία είναι προκαθορισμένη ούτε η κλιμάκωση σταθερή. Μεταλλάσσονται, κυμαίνονται, συμπίπτουν και, γενικά, έχουν τόσο σύνθετο χαρακτήρα, ώστε η γλωσσική δήλωσή τους και ο μεταγλωσσικός σχολιασμός τους να έχουν σχετική ισχύ.*
   Η αλήθεια είναι ότι «Όλα σχεδόν τη σημαντικά κείμενα που ασχολούνται με τον Θεό και τον άνθρωπο αναφέρονται στην αγάπη. Ακόμη και τα έργα εκείνα που έχουν γραφτεί για τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες δεν βρίσκονται έξω από την σφαίρα της αγάπης».** Ο Θωμάς ο Ακινάτης θα πει: Η φυσική αγάπη δεν βρίσκεται  μόνο «σε όλες τις δυνάμεις της ψυχής, αλλά κα σε όλα τα μέρη του σώματος και γενικά σε όλα τα πράγματα: γιατί, καθώς λέει ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, το ωραίο και το καλό αγαπιούνται από το κάθε τι». Ο Δάντης έχει μια θέση για την ιεραρχία της αγάπης: οι ανθρώπινες υπάρξεις οδεύουν άνωθεν προς την αγάπη του Θεού,  από την αγάπη που έχουν για τον συνάνθρωπό τους και στο πρόσωπό τους. Η αγάπη σε όλο τον ρου της ανθρώπινης ιστορίας πέτυχε ακατόρθωτα που ούτε η ρώμη των όπλων ούτε η επιτηδειότητα του πνεύματος μπόρεσε να πραγματοποιήσει. Στην  φιλοσοφική ηθική η αγάπη αναφέρεται ως ανιδιοτελής αφοσίωση στην θέληση του άλλου και αποτελεί την μεγαλύτερη των ηθικών ιδεών. Τον έρωτα –πολλές αλήθεια  οι προσπάθειες προσέγγισης της έννοιας- ο  Σπένσερ θα χαρακτηρίσει ως σύνθετη ψυχική κατάσταση και ως το πιο πολυσύνθετο από όλα τα άλλα συναισθήματα.  Στο Συμπόσιο  του Πλάτωνα, μια γυναίκα, η Διοτίμα εξηγεί ότι ο έρωτας εκφράζει την ανάγκη και την επιθυμία μας να κατακτήσουμε την αιωνιότητα και το αγαθό. Φυσικά αναφέρονται και πολλά άλλα. Ο καθηγητής Δημήτρη Λιαντίνης  έγραψε (και επιχειρηματολόγησε) ότι «Ο έρωτας και ο θάνατος, είναι δύο στιγμές απόλυτα μοναδικές για τον καθένα μας. Ποτέ δε γίνεται να ζήσουν δύο άνθρωποι την ερωτική τους βίωση με όμοιο τρόπο. Αλλά με όμοιο τρόπο ποτέ δε γίνεται να ζήσουν και τη βίωση θανάτου.(…)ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί και ομοιότητες, είναι συμπληρώματα, και οι δύο όψεις του ίδιου προσώπου». Την ίδια ταύτιση είχε κάνει  και ο Διονύσιος Σολωμός (στον Κρητικό: «Μόλις είν’ έτσι δυνατός ο Έρωτας και ο Χάρος»), ενώ ο Γιάννης Ρίτσος απέδωσε αυτή την σχέση ως εξής: «Το ξέρω πως καθένας μοναχός πορεύεται στον έρωτα, μοναχός στη δόξα και στο θάνατο». Μήπως όμως ο έρωτας είναι μια  « ρομαντική» και απέλπιδα προσπάθεια του ανθρώπου νε υπερβεί, να πατάξει ή έστω να ξεχάσει τον θάνατο;
   Πάντως ένα είναι σίγουρο: ότι ο έρωτας δεν είναι μια στείρα ηδονή.
Οι περισσότεροι μοιάζουν να συμφωνούν ότι ο έρωτας έχει ημερομηνία λήξης ενώ η αγάπη όχι. Και η αγάπη δίνει, αυτό είναι το μόνο μέλημα της, ενώ ο έρωτας ενίοτε ζητάει και κάποιες φορές συνέχεια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όταν ο έρωτας είναι κτητικός, παύει να υπάρχει ελευθερία, χαρακτηριστικό, ύψιστο, της αγάπης. Ο έρωτας μοιάζει με  θύελλα σε ανοικτή θάλασσα: συνήθως προηγείται η στιγμιαία λάμψη κα έπεται η ταχεία βολή του κεραυνού. Αντίθετα η αγάπη μοιάζει με γλυκιά νηνεμία ζεστής ηλιόφωτης ημέρα εντός του λιμανιού. Μια άλλη απόκλιση έρωτα και αγάπης είναι ότι ο έρωτας σκοτίζει τα μάτια ψυχής και σώματος και αντιλαμβανόμαστε το άλλο πρόσωπο (και την πραγματικότητα) όπως εμείς θέλουμε και όχι αντικειμενικά. Και μάλλον οι πτήσεις της αγάπης βρίσκονται πάντοτε στους αιθέρες, ενώ του έρωτα κάποτε είναι ψηλά και κάποτε γειώνονται ανώμαλα και τραυματικά. Η αγάπη προϋποθέτει την ηρεμία ενώ ο έρωτας διακατέχεται από ταραχή. Η αγάπη δεν είναι κεραυνοβόλα, ούτε μόνο σεξουαλική και σωματική επιθυμία, έλξη προσώπου. Προφανώς χρειάζεται χρόνο και υπομονή και τουλάχιστον ένα επίπεδο γνώσης του εαυτού μας και του άλλου προσώπου για να γεννηθεί. Το ιδανικό είναι ο έρωτας να μεταστοιχειωθεί σε αγάπη, αλλά… δεν συμβαίνει πάντα! Η αγάπη δεν είναι εμμονή, δεν είναι εξάρτηση. Στην  αγάπη ενυπάρχει ο σεβασμός, προς την υπόσταση μας και την αυτοτέλεια μας συναισθήματα  αμοιβαία και προς τον άλλον.
    Ακόμη και τα νέα ερευνητικά δεδομένα τείνουν να αποδείξουν πως έρωτας και αγάπη δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους όσον αφορά την εγκεφαλική χημεία.  Μάλιστα, μια πρώτη αναντιστοιχία λέγεται ότι γίνεται ορατή με μια απλή εξέταση αίματος. Επιστημονικές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα  ότι ο έρωτας και η αγάπη πηγάζουν από εντελώς διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου.
   Μάλλον ο ύμνος της αγάπης, από τον οποίο παραθέτουμε αποσπάσματα ως επίλογο, δίνει περισσότερες και πιο σαφείς απαντήσεις από ότι εμείς προσπαθήσαμε πιο πάνω…
  « (…) Και αν έχω το χάρισμα να προφητεύω και γνωρίζω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση, και αν έχω όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ με τη δύναμη της ακόμη και τα βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε δεν είμαι τίποτε απολύτως.(…)Η αγάπη είναι μακρόθυμη, είναι ευεργετική και ωφέλιμη, η αγάπη δε ζηλεύει, η αγάπη δεν ξιπάζεται (= δεν καυχιέται), δεν είναι περήφανη, δεν κάνει ασχήμιες, δε ζητεί το συμφέρον της, δεν ερεθίζεται, δε σκέφτεται το κακό για τους άλλους, δε χαίρει, όταν βλέπει την αδικία, αλλά συγχαίρει, όταν επικρατεί η αλήθεια. Όλα τα ανέχεται, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει. Η αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει. (…)Ώστε τώρα μας απομένουν τρία πράγματα: η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Πιο μεγάλη όμως από αυτά είναι η αγάπη».***
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
* Λεξικό Γεωργίου Μπαμπινιώτη (1998).
** Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (1994) τόμος Α.
*** Αποστόλου Παύλου: Α’ Επιστολή προς Κορινθίους, (ιβ´ 27 – ιγ´ 13) Νεοελληνική Μετάφραση.

The copyrights for these articles are owned by the Hellenic News of America. They may not be redistributed without the permission of the owner. The opinions expressed by our authors do not necessarily reflect the opinions of the Hellenic News of America and its representatives.

Get Access Now!

spot_img
spot_img
spot_img