Βασίλης Τσαπαλιάρης
Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ
Σχόλια και επισημάνσεις με άξονα τη σημασία
του ως «Εθνικό Κεφάλαιο»
Η παρουσία του Ελληνισμού της Διασποράς οφειλόμενη σε διάφορους μηχανισμούς αποδημίας, έχει σημασιολογηθεί στο συλλογικό μας υποσυνείδητο και συνειδητό με διάφορους τρόπους και επενδυθεί με πολλές προσδοκίες. Υπεράνω όλων με την σημασιολογική έννοια ότι αποτελεί «Εθνικό Κεφάλαιο».
Σε ποιο βαθμό συμβαίνει αυτό, και υπό ποιες προϋποθέσεις και πολιτικές μπορεί να αξιοποιηθεί;
Τα ερωτήματα αυτά θέτουν επί τάπητος πολλούς προβληματισμούς στο παρόν άρθρο. Καθώς η πολιτική για τον Ελληνισμό του Εξωτερικού διακρίνεται από αντιφάσεις και ανεπίτρεπτα κενά παρουσίας του ελληνικού κέντρου στις υποθέσεις που τον αφορούν. Αφήνουν εκτός πεδίου προβληματισμού και σχεδιασμού τις προϋποθέσεις και τις πολιτικές υπό τις οποίες θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, ενώ ο χρόνος επείγει με τις διαγενεακές μεταβολές που έχουν επέλθει, και η θέση του Ελληνισμού της Διασποράς έχει εκ των πραγμάτων υποβαθμιστεί στην στρατηγική των σχέσεων της Ελλάδας με τον έξω κόσμο.
Στη διατύπωση αυτού του άρθρου, ως Ελληνισμός της Διασποράς εννοείται – συχνά με την χρήση διάφορων άλλων λίγο πολύ συνώνυμων όρων – το σύνολο των ατόμων ελληνικής καταγωγής που διαμένουν εκτός Ελλάδας για χρονικό διάστημα άνω του έτους. Υπό την έννοια αυτή περιλαμβάνει τόσο τον ελληνικής καταγωγής πληθυσμό που αποδήμησε από την Ελλάδα ή και από άλλες χώρες, από τα τέλη του 19ου αιώνα, όσο και την λεγόμενη «ιστορική Διασπορά» η οποία σχηματίστηκε είτε από παλαιότερες του 19ου αιώνα μεταναστεύσεις σε διάφορες χώρες, όπως των Ποντίων στη Νότια Ρωσία, όσο και τις ελληνικές μειονότητες χωρών όπως της Αλβανίας και της Τουρκίας που περιήλθαν στην επικράτεια αυτών των χωρών με την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με συνώνυμη έννοια χρησιμοποιούνται εναλλακτικά οι όροι «Ελληνική Διασπορά», «Ελληνισμός του Εξωτερικού», ή «Απόδημος Ελληνισμός», «Ομογένεια», κ.ά.
Ι. Κενά ενδιαφέροντος. Κατ` αντίφαση με την ρητορική περί «Εθνικού Κεφαλαίου» και τις προϋποθέσεις αξιοποίησης της Ελληνικής Διασποράς
Η νέα μετανάστευση στο σύγχρονο κόσμο, έχοντας ως τόπο προορισμού ή ενδιάμεσου σταθμού, μεταξύ άλλων χωρών, και την Ελλάδα μετέβαλε τη χώρα από χώρα εξαγωγής μεταναστών σε χώρα εισαγωγής μεταναστών, και τα τελευταία χρόνια με την εμφάνιση και την ένταση της κρίσης, εκ νέου και εκ παραλλήλου σε χώρα εξαγωγής μεταναστών. Έτσι που μοιάζει σα να έχουμε
οδηγηθεί ξανά σε ένα πρόγραμμα υποχρεωτικής ανταλλαγής εθνικών πληθυσμών, και η ιστορία να επιστρέφει ως φάρσα, μια και δεν έχουν μεσολαβήσει γεγονότα, όπως αυτό της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Με την εμφάνιση της νέας μετανάστευσης και τα πιεστικά προβλήματα που έθεσε η μετανάστευση προς την Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, και συνεργούσης τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης σχεδόν σάρωσε το ενδιαφέρον και τις χρηματοδοτικές πηγές για τον Ελληνισμό της Διασποράς.
Οδήγησε σε πάγωμα των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΓΓΑΕ για την διατήρηση και ενίσχυση των δεσμών, αλλά και συνάμα στην περικοπή των δαπανών για τη λειτουργία του ΣΑΕ. Οργανισμό, που εκτός των άλλων ταλανίζεται από το «ράβε-ξύλωνε» του θεσμικού του πλαισίου λειτουργίας, και την παρασκηνιακή κομματική χειραγώγηση των διαδικασιών διαμόρφωσης της σύνθεσης των γενικών συνελεύσεων του και της εκλογής του Προεδρείου του. Με την εφαρμογή έως και εξωθεσμικών θρησκευτικών ή άλλων κριτηρίων αξιολόγησης, αποκλεισμούς οργανώσεων για θρησκευτικούς ή άλλους λόγους, στους οποίους έχουμε αναφερθεί σε άλλες περιστάσεις στο παρελθόν.
Υπό τις συνθήκες αυτές και την μετατόπιση των προτεραιοτήτων σε άλλα πεδία, δημιουργήθηκαν σοβαρά κενά. Ανεπίτρεπτα κενά για την εθνική μας συνοχή και τους δεσμούς του εκτός συνόρων Ελληνισμού με την Ελλάδα. Παρά την ομολογουμένως κεφαλαιώδη και γενικά αποδεκτή σημασία του Ελληνισμού της Διασποράς στη στρατηγική των σχέσεων μας με το έξω κόσμο, τις προγραμματικές θέσεις των κοινοβουλευτικών κομμάτων, αλλά και τις εμπράγματες δυνατότητες που πράγματι περικλείει, με βάσει τις οποίες έχει κατά γενική αποδοχή χαρακτηριστεί ως «εθνικό κεφάλαιο για την Ελλάδα».
Ο χαρακτηρισμός αυτός, παρότι παραμένει ατεκμηρίωτος επιστημονικά, μπορεί να θεωρηθεί ως εύστοχος από τη φύση και τον όγκο του, βάσει των οποίων, εννοείται, αποτελεί βασική συνιστώσα του Ελληνισμού. Όχι ίσως λιγότερου σε σημασία με τον πάλαι ποτέ παροικιακό Ελληνισμό. Με την επιχειρηματικότητα του οποίου θεμελιώθηκε η ελληνική οικονομία και τη συμμετοχή του οποίου κέρδισε ο Ελληνισμός τη ελευθερία του. Έστω και σε πολλά σημεία κατ` επίφαση.
Κατ` επίφαση. Αν αναλογιστούμε τις εξαρτισιακές μας σχέσεις με τις δυνάμεις που συνέτειναν στην «απελευθέρωση» μας και έχουμε ενσωματώσει ως τροχοπέδη στον εθνικό πολιτικό μας πολιτισμό και τους μηχανισμούς της εθνικής μας οικονομίας, και όχι μόνον. Ακόμα και ως προς τον τρόπο του διαμορφώνεται η σκέψη μας και η συμπεριφορά μας, υιοθετώντας και εφαρμόζοντας συχνά μηχανικά και άκριτα τα δυτικά πρότυπα. Συχνά μάλιστα εν είδει άκριτης πίθηκιστικής παντομίμας. Παρά τις εθνικές μας ιδιομορφίες, έχοντας πολλοί εξ ημών αποβάλλει εκ προοιμίου από τη σκέψη μας όλο το γνωσιακό πλούτο που κληρονομήσαμε από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, εισπράττοντας τον μετασκευασμένο πίσω. Υπό μορφή αντιδανείων, μεταλλαγμένο προσαρμοσμένο στις εθνικές ανάγκες των χωρών που τον δανείστηκαν, καθώς σε αυτόν στηρίχτηκε ως ενός βαθμού το προβάδισμα των δυτικών χωρών, αφομοιώνοντας, ανασυνθέτοντας και προσαρμόζοντας την κληρονομιά αυτή στις εθνικές τους ανάγκες.
ΙΙ. Εκτός τόπου και χρόνου η περί «ακατάλυτων δεσμών» ρητορική – σε αντίφαση με τους όρους διαμόρφωσης και αναπαραγωγής της εθνική συνείδησης.
Υπό αυτές τις συνθήκες και την υποβάθμιση του ενδιαφέροντος – έστω αιτιολογημένα από τον όγκο και τον πανικό της μετανάστευσης προς την Ελλάδα και την οικονομική κρίση – η προφανής σημασία του Ελληνισμού του Εξωτερικού είναι σχετική. Διόλου δεδομένη, ως δημόσια κρήνη, και του τύπου που πολλοί εννοούν τον Ελληνισμό να διακατέχεται ως από μαγείας από ακατάλυτους δεσμούς με την Ελλάδα, χωρίς την ουσιαστική του στήριξη, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών και τη διάθεση χρηματικών πόρων. Πράγμα που επείγει να γίνει, καθώς έχουμε εισέλθει προ πολλού στον αστερισμό των νεότερων γενεών οι οποίες διαμένοντας και κοινωνικοποιημένες εκτός των ελληνικών συνόρων διαθέτουν ελάχιστα βιώματα από την Ελλάδα για να αισθάνονται Έλληνες με την ελλαδική έννοια του όρου. Μη αντιμετωπίζοντας μάλιστα πολιτισμικούς φραγμούς με τους αλλοεθνείς πληθυσμούς που περιβάλλονται, και μη υποκείμενες σε άξια λόγου ερεθίσματα και κίνητρα από την Ελλάδα, καταλήγουν εκ των πραγμάτων να αφομοιώνεται εξ ολοκλήρου ταχύτατα στις τοπικές κοινωνίες των χωρών διαμονής.
Με αυτά τα δεδομένα, ακούγεται εκτός τόπου και χρόνου κάθε ρητορική αναφορά περί «ακατάλυτων δεσμών». Ως εκ προοιμίου σε αντίφαση με την πραγματικότητα και τους όρους διαμόρφωσης και αναπαραγωγής της εθνικής συνείδησης. Ως αυτή ν` αποτελεί μια συνειδησιακή κατασκευή θεόπεμπτη. Προεγκατεστημένη από τη φύση του ανθρώπου, μη προσδιορισμένη από τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις και τους μηχανισμούς κοινωνικοποίησης και κοινωνικού ελέγχου των πολιτών.
Ως εκτός χρόνου. Παλαιάς, παλαιοκομματικής κοπής. Καθώς ο παλαιοκομματισμός διατρέχει ακόμα εν πολλοίς την πολιτική μας ζωή και πολλές πολιτικές ασκούνται με αυτοσχεδιασμούς. Εκ του άμα, απροπαρασκεύαστα, πρόχειρα ή και σε προσωπική βάση, χωρίς να υποστηρίζονται επαρκώς από την επιστημονική γνώση. Πράγμα που στην περίπτωση του Ελληνισμού της Διασποράς αποτελεί αναπόφευκτα τον κανόνα, δεδομένου ότι είναι εντελώς παλαιική και ανεπαρκής η γνωσιακή βάση για τα θέματα του.
Παλαιική και ανεπαρκής, καθώς η έρευνα για τον Ελληνισμό του εξωτερικού σταματώντας στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αντιθέτως με ότι συμβαίνει στην περίπτωση των ξένων μεταναστών, έχει πάψει να τροφοδοτεί, να επικαιροποιεί τη γνώση και να στηρίζει την πολιτική σκέψη με επιστημονικές γνώσεις για την τρέχουσα κατάσταση του και τις δυνατότητες αξιοποίησης του.
ΙΙΙ. Ανάγκη σχεδιασμού νέων πολιτικών αξιοποίησης των αποδήμων, ανανεώνοντας την ερευνητική γνωσιακή μας βάση
Ως έχουν τα πράγματα, με την αδράνεια που παρατηρείται στις προγραμματικές δράσεις της ΓΓΑΕ και το σταμάτημα της έρευνας από δεκαετίες πίσω. Κι αυτές περιορισμένες σε βιβλιογραφικές προσεγγίσεις, με μοναδικές εξαιρέσεις, το «Πρόγραμμα Αποδημίας – Παλιννόστησης του Ελληνικού Πληθυσμού», της Μικροαπαογραφής του 1985- 1986, και την έρευνα για τους Πόντιους Μετανάστες από την Πρώην Σοβιετική Ένωση (1992), η τότε εξεικόνιση των δεδομένων της Ομογένειας είναι εντελώς ανεπαρκής για να στηρίξει σοβαρούς πολιτικούς σχεδιασμούς και πολιτικές σε βάθος χρόνου.
Ακόμα, και σε ότι αφορά τα προγράμματα φιλοξενίας, για τα οποία ουδέποτε διενεργήθηκε έρευνα, ώστε να έχουμε μια εικόνα αξιολόγησης των αποτελεσμάτων τους και του ποιοτικού επιπέδου που κυμαίνονται.
Αν και ήταν τα μόνο σταθερά και τα μόνα μεγάλης κλίμακας προγράμματα μέχρι και τα τελευταία χρόνια. Πριν σαρωθούν παντελώς υπέρ άλλων προγραμμάτων, με την μεταστροφή των ενδιαφερόντων σε άλλα πεδία. Όπως στα υποστηριχτικά προγράμματα για την ένταξη και την έρευνα των προβλημάτων των ξένων μεταναστών. Προγράμματα, που αντιθέτως, άνθισαν και φαίνεται να πολλαπλασιάζονται με εκπληκτική ταχύτητα. Προφανώς υπό την πίεση των διεθνών και των ευρωπαϊκών οργανισμών για την αποκατάσταση των μεταναστών, αλλά και των συνεργώντων σε αυτών διαφόρων ομάδων πιέσεων, ακτιβιστών και ομάδων συμφερόντων που περιστρέφονται με άξονα την προστασία των δικαιωμάτων των ξένων μεταναστών και την έρευνα των προβλημάτων τους.
Τα προαναφερθέντα προγράμματα φιλοξενίας, ως έγινε πρόσφατα γνωστό, επανέρχονται. Αυτό είναι πράγματι ένα αισιόδοξο μήνυμα. Ωστόσο στην μικρή σχετικά κλίμακα που επιχειρούνται και για μια επιμέρους μόνο επιχειρισιακή δραστηριότητα και στο βαθμό που ουδέποτε έγινε έρευνα για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, αφ` ενός μπορούν να θεωρηθούν ως τελείως ανεπαρκή, αφετέρου δε αμφιβόλου ποιότητας. Κανείς δεν είναι σε θέση να τεκμηριώσει και να επιβεβαιώσει αντικειμενικά την ποιότητα τους, βάσει επιστημονικών κριτηρίων. Κατά πόσο παράγουν θετικά αποτελέσματα και προάγουν τις σχέσεις με τον Ελληνισμό της Διασποράς, παρουσιάζουν ενδεχομένως ελλείψεις και χρειάζεται να εμπλουτιστούν κ.λπ. Είναι δε προφανές ότι η μεγάλη σχετικά εμπειρία του προσωπικού της ΓΓΑΕ δεν επαρκεί για αξιολογηθούν επαρκώς, να υποκαταστήσει την απαιτούμενη επιστημονική έρευνα για την αξιολόγηση τους.
Υπό αυτές τις συνθήκες, την ένδεια υλικών μέσων, χρηματοδοτικών πόρων και γνωσιακής ερευνητικής βάσης δεν μπορούν να σχεδιασθούν και να εφαρμοστούν σοβαρές πολιτικές. Παρά μόνο πυροσβεστικές δράσεις. Αυτοσχεδιασμοί στο γόνατο και προσωπικές πολιτικές, που ευδοκιμούν με τη χαλαρότητα και την ασάφεια των προγραμμάτων που τα πολιτικά κόμματα διαδέχονται το ένα το άλλο στην εξουσία.
IV. Κωλισιέργειες – διαφυγόντα κέρδη και προϋποθέσεις μεγιστοποίησης της συνεισφοράς των αποδήμων Ελλήνων
Όσο κωλυσιεργούμε, με παλαιοκομματικές αντιλήψεις και δράσεις βασιζόμενοι αποκλειστικά στο εμπειρικό υπαλληλικό Know How, ή σε παλαιοκομματικές εξωθεσμικές αξιολογήσεις και παρεμβάσεις κατά παραβίαση ακόμα και την νομοθεσίας που παράγουμε – όπως στην ακραία στο παρελθόν περίπτωση αποκλεισμού από το ΣΑΕ της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Αυστραλίας με θρησκευτικά κριτήρια – χάνουμε το παιχνίδι με τον Ελληνισμό της Αλλοδαπής ανεπανόρθωτα. Ανεπανόρθωτα. Με τους ταχύτατους ρυθμούς που αφομοιώνονται καθ` ολοκληρίαν οι νεότερες γενεές, χωρίς να είμαστε σε θέση να ανακόψουμε τη δυναμική της. Πράγμα, που δεν απαιτεί απλώς πολιτική βούληση αλλά και επαρκή γνωσιακή ερευνητική βάση. Μια και η πολιτική βούληση δεν υπόκειται μόνο σε φυσικούς αλλά και σε διανοητικούς περιορισμούς και μόνο με τη σύζευξη και των δύο μπορούν να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν αποτελεσματικές πολιτικές.
Ως έχουν μάλιστα τα πράγματα, σε κοινωνίες που οι κοινωνικές σχέσεις καθορίζονται κατ` εξοχήν από ωφελιμιστικά χρηματικά κριτήρια και συμφέροντα, ο Ελληνισμός του Εξωτερικού δεν αποτελεί από μέρους του και μόνο προσφερόμενο εθνικό κεφάλαιο. Υπό αυτή δε την συνθήκη και την εντελώς ανεπαρκή παρουσία του ελληνικού κράτους στα προβλήματα που το αφορούν, αποτελεί κεφάλαιο που ακολουθεί αναπόφευκτα και ανεπιστρεπτί κατιούσα καμπύλη σε προοπτικές αποδόσεων. Χάνει συνεχώς όσες αξίες χρήσης και ανταλλακτικές αξίες μπορούν δυνητικά να παραχθούν με τις γενιές που αφομοιώνονται και δυστυχώς χάνονται, συρρικνώνοντας τον όγκο του, σωρεύοντας πίσω παντός είδους διαφυγόντα κέρδη για την Ελλάδα. Ακόμα, εννοείται, και σε καθ` εαυτού χρηματικές αξίες, μια και οι ομογενείς που αφομοιώνονται δεν υπόκεινται σε κίνητρα δούναι και λαβείν με την ελληνική κοινωνία και οικονομία, και χάνονται ίσως πολλοί ακόμα και ως δυνητικοί πελάτες της τουριστικής μας βιομηχανίας.
Από αυτή την οπτική και τις δημογραφικές μεταβολές που έχουν επέλθει στην σύνθεση των γενεών, είναι προφανές ότι ο Ελληνισμός του Εξωτερικού μπορεί να παράγει οφέλη, στο βαθμό που μπορεί να είναι ενεργητικά και συνεχώς παρόν στις υποθέσεις του το ελληνικό κράτος με ουσιαστικές και αποδοτικές πολιτικές, σχεδιασμένες επιστημονικά, χωρίς την κομματική παλαιοκομματική βούλα που έρχονται και παρέρχονται τα κόμματα στην πολιτική εξουσία, επιβάλλοντας τις πολιτικές τους ως εξ ορισμού και ποντιφικής ιδιότητας «αλάθητες». Μπορεί να αποδίδει κέρδη, στο βαθμό που οι πολιτικές του εθνικού κέντρου μπορεί να προσανατολίζονται εύστοχα και να αναπροσαρμόζονται στις ανάγκες του, διαμορφούμενες και υποστηριζόμενες από σχετικές έρευνες.
Μπορεί να αποδίδει παντός είδους κέρδη, στο μέτρο και στον βαθμό που μπορεί να πυκνώνονται και να βαθαίνουν συνεχώς σε περιεχόμενο οι επαφές με τους ομογενείς, μη αρκούμενοι στις τυπικές μορφές που μπορούν να έχουν, στοχεύοντας στις διάφορες επί μέρους ομάδες των αποδήμων. Ομοίως, στο βαθμό που μπορεί να αυξάνεται και να βαθαίνει συνεχώς η γνωσιακή μας βάση για τα προβλήματα που απασχολούν τους απόδημους Έλληνες και τις προσφερόμενες εναλλακτικές πολιτικές αντιμετώπισης τους. Τις δυνατότητες τους και τους εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να αξιοποιηθούν ως άτομα ή ως συντεταγμένοι σε παντός είδους συλλογικά μορφώματα ώστε να φτάσουμε σε ικανοποιητικό σημείο μεγιστοποίησης της συνεισφοράς τους στην εθνική μας ζωή.
Αυτό δυστυχώς, ας το επαναλάβουμε, δεν συμβαίνει καθόλου τα τελευταία χρόνια. Ούτε καν σε μια ορισμένη, έστω πιλοτική μικροκλίμακα.
Έτσι που επισημάνσεις αυτές προφανώς ακούγονται ως εκτός τόπου και χρόνου, με τα κριτήρια του εφικτού που σχεδιάζονται οι πολιτικές του παρόντος, αλλά που στην ελληνική περίπτωση ασκούμενες με απολιθωμένες παλαιοκομματικές πρακτικές και έχοντας κάνει αυτοσκοπό της πολιτικής τον καθ` ολοκληρία έλεγχο του πολίτη και της κοινωνικής ζωής σε όλα τα επίπεδα δεν οδηγούν πουθενά. Γιατί εφησυχάζει τους πολιτικούς και τους περιχαρακώνει στην διαφύλαξη και την υπεράσπιση των κεκτημένων του ελέγχου των συνειδήσεων και της χειραγώγησης του πολίτη. Έτσι, που αδυνατούν να παράγουν καινοτόμες πολιτικές τεχνολογίες και Know How για την αντιμετώπιση των διαρκώς μεταβαλλόμενων αναγκών. Έτσι, που αντί άλλου, παγιδευμένοι στις τεχνικές ελέγχου των πάντων, παράγουν και αναπαράγουν τα αδιέξοδα της ελληνικής κοινωνίας, με μόνο παράγωγο αποτέλεσμα την κοινωνική και πολιτική στασιμότητα και τελικά την απαξίωση της πολιτικής και του πολιτικού κόσμου, επιδίνοντας τα αδιέξοδα της ελληνικής κοινωνίας.
Ωστόσο, ακόμα και έτσι, με αυτά τα εμπόδια, μπορούν τουλάχιστον να γίνουν ορισμένες κινήσεις και διορθωτικές ενέργειες, που να ανοίγουν προοπτικά ορίζοντες να αναβαθμιστεί η θέση του Απόδημου Ελληνισμού και να υπάρξει στον τρέχοντα χρονικό ορίζοντα μια έστω περιορισμένου βαθμού παρουσία του ελληνικού κέντρου στα προβλήματα που τον αφορούν, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει αφετηρία για περαιτέρω πολιτικές και δράσεις γεφυρώνοντας σε πρώτο στάδιο στοιχειωδώς το χάσμα με τους απόδημους Έλληνες και τις οργανώσεις τους.
Αυτό φρονούμε ότι απαιτεί κατ` αρχήν πρωτοβουλίες σε υψηλό πολιτικό επίπεδο, ώστε να αποκατασταθεί εκ των άνωθεν η εμπιστοσύνη των ομογενών προς την Ελλάδα, την ιθύνουσα πολιτική ηγεσία και τον υπόλοιπο πολιτικό κόσμο της χώρας μας.
V. Επαναφορά ενδιαφέροντος. Βασικές διορθωτικές ενέργειες και πολιτικές αποκατάστασης των σχέσεων με όλες τις κοινωνικές βαθμίδες και τις βαθμίδες οργάνωσης των Ομογενών
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η Κυβέρνηση του κ. Σαμαρά απομπλεκόμενη από τις δυσβάσταχτες προγραμματικές πιέσεις του μνημονίου, θα είναι γρήγορα σε θέση να επανέλθει στην πραγματικότητα των εθνικών μας θεμάτων, που έχουν ως τώρα περάσει στον κόσμο της εικονικής πραγματικότητας. Παρωχημένα στο συλλογικό εθνικό μας υποσυνείδητο.
Ότι επανερχόμενοι από το λάκκο των λεόντων που έχουμε συρθεί επωμιζόμενοι δυσανάλογα το κόστος της κρίσης, θα είναι σε θέση να αντιληφθεί την επιζήμια υποβαθμισμένη θέση στην οποία έχει περιέλθει ο Ελληνισμός της Διασποράς στη στρατηγική των σχέσεων μας με τον έξω κόσμο, ώστε να καταστεί το γρηγορότερο δυνατόν να μπει τάξη και να επανέλθουν στο ενδιαφέρον της Ελληνικής Πολιτείας τα θέματα που τον αφορούν.
Σκύβοντας σε αυτό το εθνικό πρόβλημα και αποκαθιστώντας την τάξη που έχει διασαλευτεί στις σχέσεις με Απόδημο Ελληνισμό, θα μπορούσε κανείς, το λιγότερο, να περιμένει:
Κατά πρώτο μια επιβεβλημένη ανασυγκρότηση και επαναδραστηριοποίηση της ΓΓΑΕ. Ώστε να αποτελέσει και πάλι βραχίονα της πολιτικής για τον Ελληνισμό του εξωτερικού.
Δεύτερο, την απεμπλοκή της λειτουργίας του ΣΑΕ από τις άνευ νοήματος ρυθμίσεις επί των ρυθμίσεων, που έχουν καταστήσει κινούμενη άμμο ερήμου το θεσμικό του πλαίσιο, μη έχοντας τόπο και θέση που να σταθεί, πράγμα που γίνεται κατά τρόπο καταστροφικό. Με κάθε αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας για τα θέματα των αποδήμων. Μάλιστα ακόμη και της ίδιας κυβέρνησης! Ως οι σχέσεις με την Ομογένεια να έχουν αφεθεί να ρυθμίζονται κατά το δοκούν με εντελώς προσωπικές πολιτικές των εκάστοτε αρμοδίων πολιτικών για τα θέματα των αποδήμων.
Ομοίως, την επαναλειτουργία του ΣΑΕ χωρίς περαιτέρω θεσμικές κωλυσιεργίες και την συνέχιση της χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων και των προγραμμάτων του, κατά το μέτρο που αυτά αιτιολογούνται και νομιμοποιούνται από το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του.
Ακόμα, την προστασία του ΣΑΕ από εξωθεσμικές παρεμβάσεις στη διαμόρφωση της σύνθεσης και της εκλογής των οργάνων του, για τις οποίες έγινε λόγος σε προηγούμενα σημεία.
Παρεμβάσεις που προσβάλλουν την αυτοτέλεια του θεσμού, παραβιάζουν την ελευθερία της συνείδησης, και οι οποίες το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να κλονίζουν την εμπιστοσύνη των αποδήμων προς τον πολιτικό κόσμο της χώρας.
Αυτό, βεβαίως, δεν αποτελεί αυτού καθαυτού ευθύνη της κυβέρνησης, και ειδικά της παρούσης.
Ωστόσο, οι ευθύνες για τα κακώς κείμενα της πολιτικής ζωής εξ αιτίας των οποίων έχει περιέλθει ο πολιτικός κόσμος σε απαξίωση διαχέεται ως προσωπική ευθύνη σε όλους μας. Και η ευθύνη αυτή φρονούμε ότι αφορά κατά πολύ περισσότερο εκείνους που από θέση ισχύος είναι σε θέση να προκαλέσουν με περισσότερη αποτελεσματικότητα ρήξεις με τις παλαιοκομματικές και πελατειακές αντιλήψεις που μας κατατρύχουν.
Αντιλήψεις και ενέργειες, που ζημιώνουν, σε τελευταία ανάλυση, τη συλλογική ζωή σε όλα τα επίπεδα. Αποθαρρύνουν, γενικότερα, την ενεργή συμμετοχή του πολίτη στα κοινά και απαξιώνουν στην κοινωνική συνείδηση τον πολιτικό κόσμο της χώρας, και, το χειρότερο: τη σημασία και την αναγκαιότητα της πολιτικής και της συμμετοχής του πολίτη σε αυτή ως μέσου επίλυσης των προβλημάτων της κοινωνίας.
Τρίτο, και τέλος – ας μη μακρηγορούμε άλλο – αυτό που επίσης απαιτείται και επείγει κατά μείζονα λόγο είναι ο σχεδιασμός και η άσκηση μιας ανοικτής, πλουραλιστικής πολιτικής που να αγκαλιάζει όλο τον Ελληνισμό, χωρίς κομματικούς και θρησκευτικούς αποκλεισμούς και διακρίσεις επί ζημία της ομογενειακής συνοχής και των σχέσεων της Ομογένειας με την Ελλάδα.
Ανοικτή, τόσο στον εκτός των ελληνικών οργανώσεων ομογενών, που είναι από θέση ισχύος να επηρεάζουν προς όφελος της Ελλάδας τις πολιτικές των ξένων χωρών, όσο και προς το οργανωμένο τμήμα της Ομογένειας στο σύνολο του. Με την Εκκλησία και με τις υπό την αιγίδα της εκκλησιαστικές κοινότητες, όσο και με τις λαϊκές, ανεξάρτητες από την Εκκλησία κοινότητες και τις παντός άλλου είδους οργανώσεις.
Κατά το μέτρο που εκπροσωπούν τον ελληνισμό και μοιράζονται τις ευθύνες για την διατήρηση των δεσμών με την Ελλάδα και την προβολή των θέσεων της στις χώρες που εδρεύουν και δραστηριοποιούνται.
