Γράφει ο Μιχάλης Παπαδημητρίου
Ο Αρσένιος Ταρκόφσκι έλεγε ότι «ο ποιητής δεν θέλει απλά να κάνει τον κόσμο καλύτερο, αλλά συμμετέχει στη δημιουργία του!».
Φαίνεται ότι είχε μελετήσει και την ελληνική γλώσσα, η οποία παράγει την «τέχνη» από το ρήμα «τεκταίνω» που σημαίνει χτίζω και δημιουργώ.
Είναι εκπληκτικό πράγματι το με πόση φαντασία αλλά και ευθυκρισία καταφέρνει αυτή η Τέχνη να αποκωδικοποιήσει μέχρι και να προφητεύσει τα μελλούμενα της ζωής.
Ο χαρισματικός στιχουργός Νίκος Γκάτσος μαζί με τη θεσπέσια μουσική του Μάνου Χατζιδάκι μας το είπε από το 1958:
Μόνο η αγάπη είναι αληθινή, όλα τ’ άλλα είναι ψεύτικα, κυρίως γιατί εμείς τα θέλουμε να είναι ψεύτικα, όπως η ακρογιαλιά σε κάποιους στενόχωρους καμβάδες, αλλά και το φεγγαράκι που το θέλουμε να είναι ψεύτικο.
Αντί να το κοιτάμε και να μας κοιτάει (με τα αινιγματικά φεγγαρίσια μάτια τού εμφαινομένου –όπως λέει και ο Πλούταρχος- προσώπου του) το ζωγραφίζουμε και το τυλίγουμε σε μια κόλλα χαρτί με την ψευδαίσθηση ότι έτσι θα μείνει στην αιωνιότητα, κι αυτό, και εμείς που το δημιουργήσαμε.
Η αλήθεια είναι ότι έτσι μένει στην αιωνιότητα μόνο η ανθρώπινη ματαιοδοξία και μαζί και η περιβαλλοντοθηρία μας.
Τι είναι λοιπόν αυτό το χαρτί, που σήμερα είναι γνωστό ως φύλλο επεξεργασμένου πολτού δένδρων;
Λέξη αιγυπτιακή, μας λένε τα λεξικά, για να προσδιορίσει πλάκες γραφής από στρώματα παπύρου.
Αργότερα στην Πέργαμο χρησιμοποίησαν κατεργασμένα δέρματα προβάτου, τις λεγόμενες «περγαμηνές», ωστόσο από κείνα τα χρόνια είχε τη σοφία της ένδειας ο άνθρωπος να χρησιμοποιεί τα παλίμψηστα. Έξυνε δηλαδή και ξανάγραφε.
Η αποκορύφωση αυτής της σοφίας ήρθε αργότερα –που εμείς οι παλιότεροι τη φτάσαμε μέχρι τη δεκαετία του πενήντα- με τη χρήση της πλάκας.
Το κοντύλι σχεδίαζε πάνω στη μαύρη πλάκα και ταυτόχρονα το σφουγγαράκι έσβηνε, δηλαδή όλη αυτή η μαθητική συσκευή λειτουργούσε άυλα, αποτίνοντας ύψιστο φόρο τιμής στο περιβάλλον και στο οικοσύστημα, και κατ’ επέκτασιν στην οικονομία.
Εκείνο το εργαλείο, ενταγμένο τότε στο παιδαγωγικό σύστημα, είχε τον θεόπεμπτο ρόλο αφενός να δυναμώνει τη μνήμη μας και αφετέρου να σφυρηλατεί την οικολογική μας συνείδηση.
Σήμερα δυστυχώς, και παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες της προηγμένης τεχνολογίας, ζούμε κυριολεκτικά βουτηγμένοι μέσα στο χαρτί, το χαρτί που τις περισσότερες φορές λιώνει ή καίγεται στις ανοιχτές χωματερές.
Αντί να πάρω μια πλαστική σακούλα (να μια αιρετική σκέψη …) και να την χρησιμοποιήσω εκατό φορές, με εξωθούν εκατό φορές να προτιμώ να τυλίγω τα λαχανικά μου σε χαρτοσακούλες.
Αντίστοιχο είναι και το πείραμα με τα χάρτινα καλαμάκια, που μέχρι να πιεις το μισό αναψυκτικό λιώνουν μέσα στο ποτήρι σου, ένα λιώσιμο που πρόσφατα αποδείχτηκε και ανθυγιεινό!…
Ένα άλλο μεγάλο δράμα ζει η ανθρωπότητα με τη σωρεία των κάθε μέρα εκδιδομένων βιβλίων.
Εκατομμύρια τίτλοι σε δισεκατομμύρια τόνους χαρτιού, που πολύ αμφιβάλλω αν προάγουν τη σκέψη μας και τη γνώση μας, και αν τελικά –όπως έλεγε ο Σωκράτης- είναι «τιμιώτερα» (δηλαδή πολυτιμότερα) από τον χάρτη που πάνω τους γράφτηκαν …
Πρόσφατα –και έτσι κάπως ξεκίνησε η μανία αυτού του άρθρου- έβλεπα στην τηλεόραση ότι λανσάρονται για τους προσεχείς ολυμπιονίκες, στα καταλύματά τους, χάρτινα … κρεβάτια!
Οι οτρηρές και φιλόδοξες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο αδυνατούν ως φαίνεται να προβλέψουν ότι σε λίγα χρόνια, όχι σε χάρτινα κρεβάτια, αλλά ούτε πάνω στα σταυρώματα των δένδρων δεν θα μπορούμε να κοιμηθούμε, γιατί απλά δεν θα υπάρχουν δένδρα …..
