Το παρόν άρθρο αφορά όσους έχουν καταχωρηθεί στην ελληνική εφορία ως κάτοικοι Ελλάδας. Επομένως, οι ομογενείς, κάτοικοι εξωτερικού δεν θα πρέπει να ανησυχούν ότι μπορεί να φορολογηθούν στην Ελλάδα με βάση την περιουσία τους και όχι το πραγματικό εισόδημά τους. Για όσους, συνεπώς, είναι μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδος η εφορία κάθε χρόνο τους φορολογεί με βάση την περιουσία που διαθέτουν, εκτός αν δηλώνουν μεγαλύτερο εισόδημα. Ας πούμε ότι κάποιος μόνιμος κάτοικος Ελλάδος έχει δύο διαμερίσματα στο όνομά του, οπότε το τεκμήριο διαβίωσης για την εφορία είναι για τα δύο αυτά ακίνητα 8.000 ευρώ. Έχει και ένα οικόπεδο και ένα αυτοκίνητο ΙΧ, ενώ πληρώνει και ιδιωτικό σχολείο για τα παιδιά του. Όλα αυτά μπορεί να δημιουργούν ένα τεκμήριο διαβίωσης 20.000 ευρώ ετησίως. Αν στην ετήσια φορολογική του δήλωση ο φορολογούμενος δηλώσει ότι είχε εισοδήματα 30.000 ευρώ, τότε θα φορολογηθεί για το ποσό των 30.000 ευρώ. Αν όμως δηλώσει ότι είχε εισόδημα 12.000 ευρώ, τότε θα φορολογηθεί όχι για 12.000 ευρώ, αλλά για 20.000 ευρώ, που είναι τα τεκμήρια, διότι η εφορία υποστηρίζει ότι αφού έχει αυτήν την περιουσία (σπίτια, αυτοκίνητο, παιδιά σε ιδιωτικό σχολείο κλπ.), δεν μπορεί να ζει με λιγότερο από 20.000 ευρώ, οπότε τον φορολογεί για το ποσό αυτό.
Με τον τρόπο αυτό η εφορία καταπολεμά εν μέρει την φοροδιαφυγή, επειδή φορολογεί κάποιον αναλογικώς με την περιουσία που διαθέτει και χρησιμοποιεί και με το συμπέρασμα που προκύπτει για το επίπεδο ζωής του, με βάση την αξία των περιουσιακών του στοιχείων. Αφού δηλαδή έχεις αυτό το σπίτι, εκείνο το αυτοκίνητο και εκείνες τις «πολυτελείς» δαπάνες (πισίνα, οικιακή βοηθό, παιδία σε ιδιωτικό σχολείο κλπ.), τότε το ελάχιστο που σε υπολογίζω να έχεις ως ετήσιο εισόδημα είναι 20.000 ευρώ, έστω κι αν εσύ μου φέρνεις στοιχεία για εισόδημα 12.000 ευρώ.
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση κατά την οποία ο φορολογούμενος έχει πραγματικά χαμηλώτερο εισόδημα από εκείνο που προκύπτει από τα τεκμήρια; Τότε θα είναι άδικο να φορολογηθεί για εισόδημα που δεν αποκτά. Σε μία τέτοια περίπτωση μπορεί να αμφισβητήσει τα τεκμήρια, προσκομίζοντας αποδείξεις ότι ζει με λιγότερα χρήματα. Μπορεί δηλαδή ο φορολογούμενος να έχει τρία σπίτια (κληρονομιά, ή από τότε που έβγαζε χρήματα), αλλά λόγω εξαιρετικών συνθηκών, σήμερα να μην έχει παρά πενιχρά εισοδήματα, πολύ χαμηλώτερα από τα τεκμήρια.
Τέτοια στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κάποιος δεν έχει το εισόδημα που «μαρτυρούν» τα τεκμήρια, μπορεί να είναι:
– Ότι υπηρετεί την στρατιωτική του θητεία, επομένως δεν εργάζεται και δεν έχει συνεπώς εισόδημα, παρά το ότι έχει τρία σπίτια και αυτοκίνητο.
– Ότι είναι φυλακή, οπότε δεν μπορεί να εργασθεί και δεν έχει εισόδημα, παρά την περιουσία που διαθέτει.
– Ότι είναι άνεργος και εισπράττει μάλιστα επίδομα ανεργίας.
– Ότι νοσηλεύεται ή ότι πάσχει από ασθένεια ή ότι η κατάσταση της υγείας του είναι τέτοια (π.χ. αναπηρία), που δεν του επιτρέπει να εργασθεί και να έχει το εισόδημα που ορίζουν τα τεκμήρια.
– Ότι ζουν στο ίδιο σπίτι με συγγενείς πρώτου βαθμού και ότι τις ανάγκες τους καλύπτουν οι συγγενείς. Δηλαδή ένας ηλικιωμένος μπορεί να έχει στην κυριότητά του πέντε διαμερίσματα τα οποία δεν νοικιάζει για διάφορους λόγους και τα τεκμήρια λένε ότι πρέπει να φορολογείται για 30.000 ευρώ ετησίως. Αν αποδείξει ότι ζει με τα παιδιά του και ότι εκείνα καλύπτουν τις βασικές του ανάγκες διαβίωσης, τότε μπορεί να γλυτώσει την φορολόγηση για εισόδημα 30.000 ευρώ και να φορολογηθεί για λιγότερο. Αρκεί και τα παιδιά του να δηλώνουν επαρκές εισόδημα που να καλύπτει και τις ανάγκες του πατρός τους.
– Ότι είναι ορφανοί ανήλικοι που κατέχουν επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ από κληρονομιά γονέα τους.
– Ότι για λόγους ανωτέρας βίας πραγματοποίησαν δαπάνες διαβίωσης μικρότερη των τεκμηρίων.
Όταν ο φορολογούμενος υποβάλει στην φορολογική αρχή στην Ελλάδα κάποιον από τους ανωτέρω ισχυρισμούς που μειώνουν το εισόδημα για το οποίο πρέπει να φορολογηθεί κάτω από το ποσό των τεκμηρίων, η εφορία θα ελέγξει τις σχετικές αποδείξεις και θα αποφανθεί αν μπορεί να γίνει μείωση του φορολογητέου εισοδήματος και σε ποιό ποσοστό.
