By Dr. Costas G. Fountzoulas, Contributing Editor
15th of August 1940. While the Hellenes were observing the Dormition of Virgin Mary, an Italian submarine, without any warning sank the Greek torpedo destroyer Elli, which was docked in the harbor of the island of Tinos. This was the prelude of the attack against Greece of fascistic Italy, an ally of Nazi Germany. The rest of Western Europe, except for Sweden and Finland, who were allies of Germans, and Great Britain, Spain and Switzerland, was under the German yoke. Turkey was and remained neutral until 10 days before the end of the Second World War at which time it joined the allied forces.
At 3 o’clock in the morning on the 28th of October 1940, the ambassador of Italy in Athens gave an ultimatum to the prime minister of Greece, Ioannis Metaxas, demanding permission for the Italian army to go through Greece on its way to the Middle East. The Middle East oil was necessary for both Italy and Germany because they did not have sufficient energy resources. Greece’s prime minister’s answer was “NO” (“OXI”). Italy’s dictator Mussolini threatened to send 8 million bayonets, one for each Hellene, to occupy Hellas. Only two hours after the ultimatum to the prime minister, the Italian troops attacked Hellas: from its borders with Albania at 5 o’clock in the morning on the 28th of October 1940. The state radio of Athens announced in a laconic way that the Hellenic troops are defending the motherland. The Greek people, worthy of their glorious ancestors, responded enthusiastically to the mobilization to defend their country. They went to the front with all possible means. The Greek women, like the ancient Spartans mothers, were saying good-bye to their beloved husbands, sons, and brothers and urging them to return home victorious. 
Italy was militarily superior to Greece. It had a much bigger army, superior air force, and advanced weapons. In contrast, Greece’s main weapon was the decisiveness of its people to die for their freedom and independence. The prerequisite for winning a war is people not to hesitate to die for their freedom. The Hellenes, in a few days after the sudden attack, counterattacked successfully. Names of towns like Sarantaporo, Tepeleni, Argyrokastro and Hagioi Saranta always remind us of the heroism and triumph of the Hellenes in the Greco-Italian war of 1940. The mountains of Epiros and of Northern Epiros became the grave for the attacking Italians. Within six months, despite the efforts of the Italians and Mussolini’s personal efforts, the Hellenes had pushed the Italians well within Albania. They almost threw them in the Adriatic Sea.
The victory of Hellenes was the first victory of the allies of the Second World War. Winston Churchill, who afterward was called the Father of The Victory, said in admiring the Hellenes for their victories, that “From now on we will not say that the Hellenes fight like heroes, but the heroes fight like the Hellenes”.
The contribution of the Greek women in the war was tremendous. They were sending packages with food and clothes which they had themselves knitted for the fighting soldiers. In addition, the heroic women of Epiros, worthy descendants of the women of Souli, walking in the mud of the snowed mountains of Epiros, were carrying ammunition and food for the soldiers on their shoulders.
The victory of the Hellenes against the Italians delayed Hitler’s attack on Russia for six months. This delay forced the Germans to fight the Russians during the heavy Russian winter of 1942 with disastrous results for them. However, the cost of the Greco-Italian War, the German occupation that followed and the civil war were disproportionally heavy for Greece. From 1940-1950, out of 8 million Greeks, there were one million dead, many wounded and handicapped people, a completely destroyed country, as well as seven hundred thousand refugees. The price Hellas paid for its independence was very heavy. Let their example inspire us to always raise our voice and our sword in defense of liberty and justice. Let the memory of the fallen brothers of ours stay with us eternally.
Despite all the destruction, Greece suffered during the decade 1940-1950, after only 69 years, thanks to the industriousness of Greek men and Greek women, and the continuous contribution of Diaspora in her economy, Greece ranks today among the 40 richest countries of the world.
28η Οκτωβρίου 1940
Δρ. Κώστας Γ. Φούντζουλας
15 Αυγούστου τού 1940. Ενώ οί Έλληνες εόρτaζaν τήν ημέρα τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου ένα Ιταλικό υποβρύχιο εβύθισε τό αντιτορπιλλικό Έλλη στό λιμάνι τής νήσου Τήνου χωρίς καμμιά προειδοποίηση. Αυτό ήταν τό προεόρτιο τής επιθέσεως τής φασιστικής τότε Ιταλίας, συμμάχου τής ναζιστικής Γερμανίας, εναντίον τής Ελλάδος. Η υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη, πλήν τής Σουηδίας καί Φιλανδίας, ουσιαστικών συμμάχων τής Γερμανίας, τής Μ. Βρεττανίας, τής Ισπανίας καί τής Ελβετίας, ευρίσκεται ήδη κάτω από τόν Γερμανικό ζυγό. Η Τουρκία εκράτησε ουδέτερη στάση μέχρι 10 ημέρες πρίν τό τέλος τού Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου οπότε επήγε μέ τούς συμμάχους.
Στίς 3 τό πρωί τής 28ης Οκτώβριου τού 1940. ο πρεσβευτής τής Ιταλίας στήν Αθήνα έδωσε τελεσίγραφο τής κυβερνήσεώς του στόν πρωθυπουργό τής Ελλάδος Ιωάννη Μεταξά νά αφήση τά Ιταλικά στρατεύματα νά περάσουν από τήν Ελλάδα, μέ προορισμό τήν Μέση Ανατολή. Τά πετρέλαια τής Μέσης Ανατολής ήταν απαραίτητα γιά τήν Γερμανία καί τήν Ιταλία πού δέν διέθεταν πηγές ενεργείας. Ο πρωθυπουργός τής Ελλάδος απάντησε στό τελεσίγραφο μέ ένα “ΟΧΙ”. Ο δικτάτορας τής Ιταλίας Μουσολίνι είχε απειλήσει ότι θά καταλάβη τήν Ελλάδα στέλνοντας 8 εκατομύρια ξιφολόγχες, όσος καί ο πληθυσμός τής Ελλάδος. Στίς 5 τό πρωί τής 28ης Οκτώβριου, δύο μόλις ώρες μετά τό τελεσίγραφο, τά Ιταλικά στρατεύματα άρχισαν τήν επιθεσή τους κατά τής Ελλάδος στά Ελληνοαλβανικά σύνορα. Τά πρώτα ανακοινωθέντα τού ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών από τό μέτωπο έλεγαν απλά κάι λιτά ότι τά Ελληνικά στρατεύματα υπερασπίζονται τό πάτριο έδαφος. Ο Ελληνικός λαός σύσσωμος, μέ ενθουσιασμό αντάξιο τών προγόνων του ανταποκρίθηκε στό κάλεσμα στά όπλα. Μέ κάθε μέσον προωθήθηκαν οι στρατιώτες στά σύνορα. Οί Ελληνίδες γυναίκες, σάν άλλες Σπαρτιάτισες, κατευώδωναν τούς συζύγους, υιούς καί αδελφούς τους, μέ τήν ευχή νά επιστρέψουν νικητές.
Η Ιταλία διέθετε στρατιωτική υπεροπλία σέ όλους τούς τομείς. Η Ελλάδα σέ αντίθεση είχε μέν πολύ λιγότερο στρατό καί πολεμικά υλικά αλλά ένα λαό αποφασισμένο νά πεθάνη γιά τήν ελευθερία καί ανεξαρτησία του. Όταν ένας λαός έχει αποφασίσει νά πεθάνη γιά τήν ελευθερία του τότε κερδίζει. Οί Έλληνες κατώρθωσαν μέσα σέ λίγες μόνο ημέρες νά περάσουν στήν αντεπίθεση. Ονόματα πόλεων όπως Σαραντάπορο, Τεπελένι, Αργυρόκαστρο καί Άγιοι Σαράντα είναι συνυφασμένα μέ τό έπος τών Ελλήνων στόν Ελληνοιταλικό πόλεμο τού 1940. Τά βουνά τής Ηπείρου καί τής Βορείου Ηπείρου έγιναν ο τάφος τών Ιταλών. Ο ηρωϊσμός τών Ελλήνων ξεπέρασε κάθε όριο. Μέσα σέ έξη μήνες, παρ’ όλες τίς προσπάθειες τών Ιταλών καί τού ίδιου τού Μουσολίνι προσωπικά, οί Έλληνες είχαν απωθήσει τού Ιταλούς μέσα στήν Αλβανία. Παρ’ ολίγο νά τούς πετάξουν στήν Αδριατική θάλασσα.
Η νίκη τών Ελλήνων ήταν η πρώτη συμμαχική νίκη τού Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Winston Churchill, ο μετέπειτα ωνομασθής Πατέρας τής Νίκης, είχε ειπεί θαυμάζοντας τούς Ελλήνες γιά τίς νίκες τους ότι “Από τώρα καί εμπρός δέν θά λέμε ότι οί Έλληνες πολεμούν σάν ήρωες αλλά ότι οί ήρωες πολεμούν σάν Έλληνες”.
Στόν ηρωϊκό αυτόν αγώνα η συνεισφορά τών γυναικών ήταν μεγαλειώδης. Έστελναν δέματα μέ τρόφιμα καί ρούχα πού έπλεκαν οί ίδιες στούς Έλληνες στρατιώτες. Καί όχι μόνο αυτό. Οί ηρωϊκές Ηπειρώτισες, άξιες απόγονοι τών Σουλιωτισών, κουβαλούσανε στήν πλάτη τους, πάνω στά χιονισμένα βουνά τής Ηπείρου, μέσα στήν λασπη καί στό κρύο, πολεμοφόδια καί τρόφιμα στούς στρατιώτες πού πολεμούσαν στό μέτωπο.
Η νίκη τών Ελλήνων κατά τών Ιταλών το 1940 καθυστέρησε τήν επίθεση τού Χίτλερ κατά τής Ρωσίας κατά έξη μήνες. Αποτέλεσμα αυτής τής καθυστερήσεως ήταν ότι οι Γερμανοί αντιμετώπησαν τούς Ρώσους μέσα στόν βαρύ Ρωσικό χειμώνα μέ καταστροφικά αποτελέσματα γιά αυτούς. Το κόστος όμως τού Ελληνοιταλικού πολέμου, τής Γερμανικής κατοχής καί τού εμφυλίου πολέμου πού ακολούθησαν ήταν δυσανάλογα βαρύ γιά τήν Ελλάδα. Μέσα σέ δέκα χρόνια υπήρξαν, σέ σύνολικό πληθυσμό οκτώ εκατομμυρίων, ένα εκατομμύριο νεκροί Έλληνες, πολύ ανάπηροι καί μιά χώρα τελείως κατεστραμμένη. Τό τίμημά πού επλήρωσε η Ελλάδα γιά τήν ελευθερία της ήταν πολύ βαρύ. ‘Ας είναι αιωνία η μνήμη τών νεκρών αδελφών μας.
Παρ’ όλες τις καταστροφές που υπέστη η χώρα στην δεκαετία 1940-1950, η Ελλάδα μετά από μόνο 69 χρόνια, χάρις στην εργατικότητα των Ελλήνων και Ελληνίδων, και την συνεχή συνεισφορά της Διασπορά της στην οικονομία της, συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στις 40 πλουσιώτερες χώρες του κόσμου.
