Κάθε αγορά ή πώληση ακινήτου στην Ελλάδα έχει τα δικά της δεδομένα, που μπορεί να διαφέρουν κατά περίπτωση. Σ’ αυτό το άρθρο αναφέρουμε εντελώς περιληπτικά τα βασικά που πρέπει να γνωρίζει κάποιος κάτοικος εξωτερικού, που θέλει να αγοράσει ή να πωλήσει ένα ακίνητο στην Ελλάδα.
Τα πιο πολλά έγγραφα απαιτείται να τα προσκομίσει στον συμβολαιογράφο ο πωλητής, ενώ τα πιο πολλά έξοδα καλείται να τα καταβάλει ο αγοραστής, αφού άλλωστε αυτός είναι που αγοράζει.
Ο πωλητής πρέπει να λάβει από την εφορία πρόσφατη φορολογική ενημερότητα, έγγραφο δηλαδή που βεβαιώνει ότι δεν χρωστάει στην εφορία στην Ελλάδα. Πρέπει επίσης να λάβει βεβαίωση από πολιτικό μηχανικό, ότι η μονοκατοικία ή το διαμέρισμα που πουλάει είναι χτισμένα χωρίς πολεοδομικές παραβάσεις, ή αν τέτοιες έχουν βρεθεί, ότι τις έχει νομιμοποιήσει και πλήρωσε τα πρόστιμα. Αν πουλάει οικόπεδο, τότε χρειάζεται βεβαίωση μηχανικού ότι το οικόπεδο δεν έχει κτίσμα. Αν πουλάει ακίνητο που απέκτησε από δωρεά, ή κληρονομιά, χρειάζεται να πάρει από την εφορία βεβαίωση ότι έχει καταβληθεί ο φόρος δωρεάς ή κληρονομίας, εκτός αν η κληρονομιά είναι προ του 2004, διότι για τις κληρονομιές προ του 2004, δεν οφείλεται σήμερα φόρος κληρονομίας. Ο πωλητής πρέπει επίσης να λάβει και πιστοποιητικό ΤΑΠ από τον Δήμο όπου βρίσκεται το ακίνητο, ότι δεν οφείλει δημοτικό φόρο. Για να το πάρει, πρέπει να προσκομίσει τον τελευταίο λογαριασμό της ΔΕΗ με απόδειξη ότι έχει πληρωθεί. Επίσης, πρέπει να προσκομίσει πιστοποιητικό της εφορίας ότι δεν οφείλει ΕΝΦΙΑ, από το οποίο να προκύπτει ότι το ακίνητο περιγράφεται με τον ίδιο τρόπο, τόσο στο πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ, όσο και στην βεβαίωση μηχανικού και τελικώς στο συμβόλαιο αγοραπωλησίας. Ο πωλητής πρέπει επίσης να εξασφαλισθεί νομικά και πρακτικά ότι θα λάβει το τίμημα που έχει συμφωνήσει με τον αγοραστή και ότι το συμβόλαιο της αγοραπωλησίας τον εξασφαλίζει στο πολύ κρίσιμο αυτό σημείο, δηλαδή ότι θα πάρει τα χρήματα που έχει συμφωνήσει στον χρόνο που έχει ορισθεί. Πρέπει επίσης να προσκομίσει ασφαλιστική ενημερότητα, ότι δηλαδή δεν χρωστάει σε ασφαλιστικά ταμεία, καθώς και κτηματολογικό φύλλο, εάν στην περιοχή του ακινήτου λειτουργεί κτηματολογικό γραφείο.
Μεγάλη σημασία έχει για τους κατοίκους εξωτερικού το ότι δεν έχουν υποχρέωση να πληρώσουν φόρο υπεραξίας (capital gains tax), όταν πωλούν ακίνητο στην Ελλάδα, ακόμα και αν το πωλούν σε τιμή μεγαλύτερη από αυτήν στην οποία το αγόρασαν. Σχετικός νόμος υπάρχει στην Ελλάδα, που προβλέπει τέτοιον φόρο για τους πωλητές, αλλά η εφαρμογή του συνεχώς αναστέλλεται, λόγω της οικονομικής κρίσης.
Ο αγοραστής ακινήτου στην Ελλάδα προσκομίζει στον συμβολαιογράφο την ταυτότητα ή το διαβατήριό του. Η βασική του μέριμνα πρέπει να είναι ο έλεγχος τίτλων του ακινήτου με δικηγόρο, για να διαπιστώσει ότι το ακίνητο που αγοράζει δεν έχει νομικά ή άλλα βάρη και δεν συνδέεται με οφειλές του πωλητή. Εάν ζει στο εξωτερικό και δεν επιθυμεί να μεταβεί στην Ελλάδα για την υπογραφή του συμβολαίου αγοράς του ακινήτου, πρέπει να στείλει, προξενικό κατά προτίμηση, πληρεξούσιο στην Ελλάδα. Ο αγοραστής κατγαβάλλει την αμοιβή του συμβολαιογράφου, που συνήθως αυτός επιλέγει, για να συντάξει (μαζί με τον ή τους δικηγόρους) το συμβόλαιο αγοράς του ακινήτου. Ο αγοραστής πληρώνει επίσης τον φόρο μεταβιβάσεως, που συνήθως είναι 3% επί της αξίας του ακινήτου που αγοράζει, αν το ακίνητο δεν είναι νεόδμητο. Πληρώνει επιπροσθέτως και την μεταγραφή του συμβολαίου αγοράς του ακινήτου στο υποθηκοφυλακείο ή στο κτηματολογικό γραφείο. Αν αγοράζει οικόπεδο ή αγροτεμάχιο, συνιστάται ο αγοραστής να συμβουλευθεί και πολιτικό μηχανικό, για να βεβαιωθεί περί των όρων δομήσεως του οικοπέδου, για το πόσο μπορεί να χτίσει και υπό ποίες προϋποθέσεις.
Αν έχει μεσολαβήσει μεσίτης, είτε από την πλευρά του ενός είτε και από τους δύο, πωλητή και αγοραστή, η μεσιτική αμοιβή είναι συνήθως 2% επί της τιμής πωλήσεως του ακινήτου, κατ’ ανώτατο όριο.
