Με αφορμή τη συμπλήρωση 22 χρόνων από τη δημιουργία του Ελληνοαμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου -Στη Μνήμη του Ιδρυτικού μέλους και προέδρου του Ε.Σ.Ε. Θ. Γ. Σπυρόπουλου
Του προέδρου του Ελληνο-Αμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου Παύλου Κοτρότσιου
NEO, January 2012 – National Council Meets with Success in New York Διανύουμε μια περίοδο κλιμάκωσης των γεωπολιτικών αλλαγών στον πλανήτη. Οι πολιτικο-οικονομικοί κλυδωνισμοί που προκαλούνται από τις αλλαγές αυτές έχουν επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τις ζωές μας. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας είναι μεγάλες και ο ελεύθερος χρόνος μας συρρικνώνεται σημαντικά.
Η ίδια η Ελληνο-Αμερικανική κοινότητα έχει αλλάξει δραματικά κι αυτή την τελευταία δεκαετία. Έχουν αλλάξει τα δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά της. Την πλειοψηφία της ομογενειακής κοινότητας απαρτίζουν Ελληνογενείς δεύτερης, τρίτης, τέταρτης, πέμπτης, ακόμα και έκτης γενεάς.
Οι μετανάστες είμαστε πλέον η μειοψηφία. Οι Σύλλογοι και τα σωματεία που δημιουργήσαμε δεν κατάφεραν να συσπειρώσουν τις νεότερες αυτές γενεές, γεννημένες στην Αμερική. Με ελάχιστες λαμπρές εξαιρέσεις συρρικνώνονται αριθμητικά. Το γεγονός αυτό επηρεάζει τους δευτεροβάθμιους και τριτοβάθμιους οργανισμούς μας οι οποίοι χάνουν την ισχύ τους και κατά συνέπεια την ισχύ της Ελληνο-Αμερικανικής κοινότητας ως εθνικού συνόλου στις Η.Π.Α. Όπως σημειώνει σε άρθρο του και ο συμπατριώτης μου Νίκολας Γκέιτζ ενώ «το Ελληνο-Αμερικανικό λόμπυ έφθασε μόλις πριν μια γενιά να συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο ισχυρών που οργανώθηκαν ποτέ στις Η.Π.Α., σήμερα είναι μια χάρτινη τίγρη – αδύναμη, κουρασμένη, ανεπιτυχώς καθοδηγούμενη και γενικά αναποτελεσματική».
Μία σύντομη ιστορική αναδρομή στα γεγονότα των τελευταίων δεκατιών θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πώς σταδιακά η οργανωμένη Ομογένεια έχασε την ισχύ και τη συνεκτικότητά της. Οι Ομοσπονδίες στη δεκαετία του ’70 ήταν ισχυρές και αποτελούντο από πολλά ανά τη χώρα σωματεία και συλλόγους -μερικές φορές περισσότερους από 100- και λειτουργούσαν αυτοτελώς. Ο χαρακτήρας τους ήταν ιδιαίτερα τοπικιστικός όσον αφορούσε στη συγκρότησή τους αλλά και τις δράσεις τους οι οποίες κυρίως στόχευαν στην προσφορά προς τις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Το όνειρο του κάθε μετανάστη υπήρξε η προσφορά στον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής. Ο έντονος τοπικισμός που επικρατούσε στις οργανώσεις μας –και σε μεγάλο βαθμό επικρατεί και σήμερα- απέτρεπε τη συνεργασία σε κοινούς στόχους για τον Ελληνισμό. Έτσι οι δυνάμεις μας ήταν και τότε κατακερματισμένες αφού κάθε οργάνωση λειτουργούσε αυτόνομα κι ανεξάρτητα.
Το 1986, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τον θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου η Παγκρητική Ένωση Αμερικής (Π.Ε.Α.), εν όψει του εορτασμού της επετείου την Επιτροπή «Βενιζελείων» ζήτησε τη συνδρομή όλων των ομογενειακών οργανώσεων για να αποδοθούν οι δέουσες τιμές στον Έλληνα ηγέτη. Στην πρόσκληση της Π.Ε.Α. ανταποκρίθηκαν και συμμετείχαν αντιπρόσωποι όλων των Ελληνοαμερικανικών Oμοσπονδιών και Eνώσεων, η Α.ΧΕ.ΠΑ. καθώς και η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία Βορείου και Νοτίου Αμερικής. Πρόεδρος της Επιτροπής «Βενιζελείων» εκλέχθηκε ο τότε πρόεδρος της Πολιτιστικής Επιτροπής της Π.Ε.Α., Δρ. Ι. Νάθενας ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβος αναδείχθηκε επίτιμος πρόεδρός της .
Ήταν η πρώτη φορά, στην ιστορία της Ομογένειας που οι μεγάλες οργανώσεις της, μαζί με την Αρχιεπισκοπή, συνεργάσθηκαν σε έναν κοινό στόχο. Η επιτυχία των εκδηλώσεων για τα Βενιζέλεια ήταν πρωτοφανής και έγινε αφορμή να διατυπωθεί πρόταση για τη δημιουργία ενός οργανισμού «ομπρέλλα» όλων των Ομοσπονδιών, και μέσω αυτών, των Εθνικοτοπικών Σωματείων και Συλλόγων τους για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων του Ελληνισμού της Αμερικής. Η πρόταση έγινε αποδεκτή με ενθουσιασμό από την πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην Επιτροπή «Βενιζελείων» και χαρακτηρίσθηκε ως «o εκλιπών κρίκος» στην Ομογένεια. Αποφασίσθηκε δε ομόφωνα η οργανωτική Επιτροπή για τα Βενιζέλεια να ονομασθεί «Εθνικό Συμβούλιο».
Πραγματικά, το Εθνικό Συμβούλιο δημιουργήθηκε σε μία εποχή έξαρσης των εθνικών μας θεμάτων κατά την οποία υπήρχε ανάγκη συσπείρωσης των δυνάμεών μας για την υπεράσπισή τους.
Για πρώτη φορά ολόκληρη η οργανωμένη Ομογένεια των Η.Π.Α. δημιούργησε έναν οργανισμό ο οποίος εκπροσωπούσε περισσότερα από 1830 σωματεία με 280.000 μέλη ανά την χώρα. Τα θέματα με τα οποία ασχοληθήκαμε αφορούσαν την προστασία του Ελληνικού στοιχείου της Βορείου Ηπείρου, το Μακεδονικό, το Κυπριακό, το Ποντιακό, την προστασία της συμφωνίας της Λωζάνης για την Ίμβρο και Τένεδο, την επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης, τα θέματα του Πατριαρχείου και του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, των Ελλήνων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και της Ελληνικής παρουσίας στην Καλαβρία.
Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 διοργανώσαμε τις μεγαλύτερες και πιο επιτυχημένες κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις του Ελληνισμού της Αμερικής στην ιστορία της Ομογένειας για το Μακεδονικό ζήτημα. Το Εθνικό Συμβούλιο σε συνεργασία με την Παμμακεδονική Ένωση Αμερικής αντιστάθηκε σθεναρά στην απόφαση του Λευκού Οίκου για την αναγνώριση των Σκοπίων το 1994. Αποτέλεσμα της κινητοποίησής μας ήταν να σταλούν πάνω από 200.000 faxes και επιστολές στον Αμερικανό πρόεδρο τον Φεβρουάριο του 1994.
Αποστείλαμε ανθρωπιστική βοήθεια στους Πόντιους της Γεωργίας στην Πρώην Σοβιετική Ένωση, συγκεντρώσαμε οικονομική βοήθεια για τους πέντε αιχμάλωτους Βορειο-Ηπειρώτες και για τους Σαρακατσάνους της Βουλγαρίας. Κάναμε προσπάθειες για συντονισμό και συνεργασία του Ε.Σ.Ε. και άλλων οργανισμών με το AHIPAC (American Hellenic Institute Public Affairs Committee). Το Εθνικό Συμβούλιο διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην κινητοποίηση της Ομογένειας για τα 20 χρόνια από την εισβολή στην Κύπρο. Στηρίξαμε τις πρωτοβουλίες του AHI-PAC για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την άσκηση πίεσης στην Αμερικανική κυβέρνηση και το Κογκρέσσο για την επίλυση του Κυπριακού και τους 1619 αγνοούμενους. Το Porter Amendment to 1995 πέρασε με την κινητοποίηση των Ομοσπονδιών-μελών του Ε.Σ.Ε. (επρόκειτο για το πρώτο μετά το 1978). Η Ελληνο-Αμερικανική κοινότητα εργάσθηκε συντονισμένα σε κάθε περιφέρεια του Κογκρέσσου και με την καθοδήγηση της AHI-PAC πέτυχε τη μεγάλη αυτή νίκη. Αξίζει να επισημανθεί πως το AHI-PAC, που είναι η επιτροπή πολιτικής δράσης του Αμερικανικού Ελληνικού Ινστιτούτου (A.H.I.), είναι η μόνη Ελληνο-Αμερικανική οργάνωση που έχει καταγραφεί ως λόμπυ.
Το Ε.Σ.Ε. ήταν ο πρώτος οργανισμός που στήριξε την προετοιμασία για τη δημιουργία του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού. Από τις αρχές του ’90 είχε διαδοχικές συναντήσεις με την ηγεσία του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικού και κατέθεσε προτάσεις και ιδέες για την οργάνωση του παγκόσμιου οργανισμού. Στη συνέχεια όμως οι εκπρόσωποι του ελληνικού κράτους με την κομματική τους ισχύ και τις παρεμβάσεις τους από την πρώτη γενική συνέλευση του Σ.Α.Ε. επεχείρησαν όχι μόνο να πατρονάρουν την ισχυρή ελληνοαμερικανική κοινότητα αλλά και να την διχάσουν.
Το Ε.Σ.Ε. δέχθηκε το ισχυρότερο πλήγμα, με την παρέμβαση της ελληνικής ηγεσίας στις εκλογές του 1995 να αλλάξει τα αποτελέσματα των εκλογών που ανέδειξαν ως ηγέτη τον πρόεδρο του Ελληνοαμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου Θ. Γ. Σπυρόπουλου. Τα γεγονότα εκείνα είναι νωπά στη μνήμη πολλών από εμάς. Ακολούθησε η πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» και το Ελληνοαμερικανικό Εθνικό Συμβούλιο άρχισε σταδιακά να χάνει τη συνοχή του.
Την τελευταία δεκατία συνέχισε να στηρίζει τις Εθνικοτοπικές Ομοσπονδίες-μέλη της στην προάσπιση των εθνικών μας θεμάτων και επικεντρώθηκε στο θέμα της ελληνόγλωσσης παιδείας στηρίζοντας το έργο των ομογενών εκπαιδευτικών, διοργανώνοντας πανεθνικά Συμπόσια Παιδείας και προωθώντας τον θεσμό των σχολείων Charter. Τώρα βρίσκεται σε ένα στάδιο καθοριστικό για τη μελλοντική του πορεία.
Είναι γεγονός ότι οι υπάρχουσες οργανωτικές δομές της Ομογένειας εξυπηρέτησαν τις ανάγκες μας και την γενέτειρα με τον καλύτερο τρόπο τις περασμένες δεκαετίες συμβάλλοντας σημαντικά στον παγκόσμιο Ελληνισμό. Οι δομές αυτές δεν εξυπηρετούν πλέον τις ανάγκες της σύγχρονης Ομογένειας καθώς άλλαξαν κι αλλάζουν τα πάντα γύρω μας. Ενώ ως εθνική οντότητα ο Ελληνισμός της Αμερικής παραμένει δυναμικός και δραστήριος οι δυνάμεις του είναι κατακερματισμένες. Δεν υπάρχουν συλλογικά προγράμματα και δεν γίνονται συλλογικές παρεμβάσεις στα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Δεν υπάρχει συντονισμός και συνεννόηση διότι λείπει το κοινό όραμα και ο συνεκτικός ιστός. Επιπλέον, η έστω και υποτυπώδης γέφυρα επικοινωνίας με τις Ελληνικές αρχές διακόπηκε την τελευταία τριετία καθώς ο θεσμός του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού είναι ανενεργός.
Η πλούσια ιστορική διαδρομή της Ομογένειας, οι μεγάλοι της αγώνες για τα εθνικά μας θέματα και τη διατήρηση των ιδιαίτερων πολιτιστικών μας χαρακτηριστικών, μας φέρνει ενώπιον των ευθυνών μας. Ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε το θέμα της οργάνωσης μας με έναν ειλικρινή διάλογο. Όσο κι αν μας πονά, η πλειοψηφία των συμπατριωτών μας παραμένει εκτός της οργανωμένης Ομογένειας. Πρωτοπόρο για την εποχή του το Ε.Σ.Ε. είχε διαβλέψει στο καταστατικό του τη δυνατότητα συμμετοχής σε αυτό φυσικών προσώπων αλλά και την ενεργοποίηση Συμβουλευτικού Συμβουλίου από διακεκριμένες προσωπικότητες του Ελληνισμού. Οι προβλέψεις αυτές πρέπει να ενεργοποιηθούν άμεσα ώστε να επιτρέψει σε ενδιαφερόμενους ομογενείς να δραστηριοποιηθούν στο Ε.Σ.Ε. ανεξάρτητα από το αν ανήκουν ή όχι σε Συλλόγους των Ομοσπονδιών-μελών. Η σύγχρονη τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να υποστηρίξουν τον στόχο αυτό.
Στιγμιότυπο από συνεδρίαση του Ε.Σ.Ε. στην Φιλαδέλφεια κατά την οποία τιμήθηκε ο Δρ. Ι. Λύρας, ΑΡΧΕΙΟ Ε.Σ.Ε.
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης δύο δεκαετιών το Ελληνοαμερικανικό Εθνικό Συμβούλιο διενήργησε έρευνα για να διερευνήσει τρόπους ανανέωσης και ενίσχυσης του θεσμού. Ο διάλογος με τα μέλη του και με ενδιαφερόμενους ομογενείς έχει ανοίξει και συνεχίζεται.
Οι κύριοι άξονες δράσης του Ε.Σ.Ε. θα αφορούν στην υποστήριξη και ανάπτυξη της
Ελληνόγλωσσης Παιδείας, στη δημιουργία προγραμμάτων για την υποστήριξη της Νεολαίας και των Εθνικών θεμάτων. «Για να είναι αποτελεσματική η δράση μας στη στήριξη των ελληνικών θέσεων στα εθνικά μας θέματα θα επιδιώξουμε την καταγραφή όλων των ομογενών στους εκλογικούς καταλόγους», έχει τονίσει κατ επανάληψιν ο νύν πρόεδρος κ. Κοτρότσιος. «Η εκλογική μας δύναμη ως Αμερικανοί πολίτες είναι το μεγάλο ατού του Ελληνισμού το οποίο δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν αξιοποιήσαμε ώστε να μας υπολογίζουν».
Είναι εύκολο να ασκούμε κριτική στις ηγεσίες των οργανισμών μας. Είναι εύκολο να πούμε ότι ο θεσμός ξεπεράστηκε και δεν λειτουργεί πλέον αποτελεσματικά. Η πρόκληση όμως είναι να δείξουμε την ευελιξία που απαιτείται και να εργασθούμε συλλογικά κι εποικοδομητικά ως Ομογένεια τολμώντας να κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές που επιτάσσει η εποχή. Άλλωστε είμαστε υπόλογοι έναντι των πρωτοπόρων μεταναστών που έθεσαν τις βάσεις για το Ελληνο-Αμερικανικό όνειρο που εμείς βιώσαμε. Κυρίως όμως είμαστε υπόλογοι έναντι των νεοτέρων γενεών που στη δύσκολη αυτή εποχή χρειάζεται τη συνδρομή μας.
