Η επικοινωνία αποτελεί αναγκαιότητα ζωής. Εσωτερικές παρορμήσεις και κοινωνικές ανάγκες σπρώχνουν τον άνθρωπο να επικοινωνεί με τους συνανθρώπους του. Από τη στιγμή που η ανθρώπινη ζωή είναι ένα σύνολο από λειτουργίες και η κοινωνία ένα σύνολο από σχέσεις και δραστηριότητες, γίνεται φανερό ότι η επικοινωνία είναι ο κεντρικός άξονας της ισορροπίας μας και η συνισταμένη της κοινωνικής οργάνωσης.
Οι κυριότερες μορφές επικοινωνίας είναι η πνευματική προσέγγιση, η ψυχοσυναισθηματική επαφή, ο ηθικός διάλογος. Η μαζική επικοινωνία παλαιότερα ήταν υπόθεση δύσκολη. Σήμερα όμως είναι διαφορετικά. Υπάρχουν τόσα μέσα μαζικής επικοινωνίας, δηλαδή το ραδιόφωνο, ο Τύπος, η τηλεόραση, ο κινηματογράφος, το διαδίκτυο.
Οι θετικές συνέπειες των ΜΜΕ είναι οι εξής:
– Είναι φορείς παιδείας. Είναι κανάλια από τα οποία μπορεί να διοχετευθεί η γνώση, η επιστημοσύνη, ο ορθολογισμός, η ευαισθησία, η πνευματικότητα.
– Τα ΜΜΕ είναι φορείς διάπλασης του χαρακτήρα και του ήθους των ανθρώπων. Ειδικά στους νέους μπορεί να έχει σημασία καθοριστική για την παραπέρα εξέλιξή τους. Η προβολή της εντιμότητας και της ανθρωπιάς, της περηφάνειας και της αξιοπρέπειας, μπορεί να οδηγήσει στη διάπλαση ανάλογων χαρακτήρων.
– Τα ΜΜΕ οδηγούν σε αυτό που λέμε «κοινή γνώμη». Προσδιορίζουν δηλαδή τις αντιλήψεις του μέσου πολίτη, αφού του προσφέρουν με τρόπο εκλαϊκευμένο τη δυνατότητα διαμόρφωσης μιας κριτικής στάσης απέναντι στην πραγματικότητα.
– Τα ΜΜΕ συμβάλλουν αποφασιστικά στην καλύτερη λειτουργία του οικονομικού μηχανισμού.
– Συμβάλουν επίσης στην μαζική γνωριμία με ανθρώπους και λαούς, ανοίγουν το δρόμο για την απομυθοποίηση των διανθρώπινων διαφορών, βοηθούν σε μια ουσιαστική και γόνιμη προσέγγιση.
Υπάρχουν όμως και οι αρνητικές συνέπειες. Τα ΜΜΕ δεν είναι μέσα αυτόνομης δράσης. Κατευθύνονται από τον άνθρωπο. Η ποιότητα της πληροφορίας που μεταφέρουν εξαρτάται από τον άνθρωπο, από τους φορείς που την κατευθύνουν.
Έτσι, γίνεται φανερό ότι αν οι φορείς είναι ανήθικοι, δογματικοί, κερδοσκόποι, τότε είναι δυνατόν να αποτελέσουν μέσα άσκησης πιέσεων πάνω στην προσωπικότητα και το κοινωνικό σύνολο.
Οι κυριότερες αρνητικές συνέπειες των ΜΜΕ είναι οι εξής:
– Η διαμόρφωση της Κοινής Γνώμης σύμφωνα με τα συμφέροντα των φορέων που κατευθύνουν αυτά τα μέσα, σε βάρος του κοινού συμφέροντος.
– Είναι δυνατή η πλύση εγκεφάλου, δηλαδή, ο συνειδησιακός ευνουχισμός των ανθρώπων και η δημιουργία αδρανών μονάδων, όχλου, αγελαίου πλήθους. Δηλαδή προβάλλεται μόνο η μία όψη των πραγμάτων, συνήθως ωραιοποιημένη.
– Μία σημαντική αρνητική επίπτωση είναι η διάσπαση των ανθρωπίνων σχέσεων. Αποσπά ολοκληρωτικά την ανθρώπινη προσοχή και διασπά τις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Έτσι, μεγαλώνει η μοναξιά των ανθρώπων. Η διάκριση των επιδράσεων σε θετικές και αρνητικές επιβάλλει την κριτική ανάλυση του ρόλου των ΜΜΕ, με στόχο τη χρησιμοποίησή τους μόνο κατά τρόπο ωφέλιμο για τον άνθρωπο.
Εν κατακλείδι, έχοντας τη δυνατότητα της κριτικής, πρέπει να παλέψουμε ώστε τα ΜΜΕ να γίνουν πομποί αλήθειας, εκφραστές της αντικειμενικότητας, οι προβολείς μιας ουδέτερης ενημέρωσης που θα αφήνει στον άνθρωπο μεγαλύτερα περιθώρια κριτικής για την διαμόρφωση προσωπικών αντιλήψεων πάνω στα πρόσωπα, πράγματα και γεγονότα.
ΜΕΤΣΟΒΟ
Απο τον Πρωινό λόγο Ιωαννίνων
