ΤΟ BARBAROS, TΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, TA ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΩΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Στη μακρά ζωή μου έχω διδαχθή πως, στις δύσκολες ώρες, οι μικροί και αδύνατοι, είναι πάντα μόνοι, εκτός αν εξυπηρετούνται μεγάλα συμφέροντα. Ανεξαρτήτως νόμων, αρχών και δικαίου κανένας δεν προσφέρει στον αδύνατο μια αγκαλιά. Μια αγκαλιά που να αποτελεί λύτρωση και όχι απλή παρηγοριά.

Οι ελληνοκύπριοι θα έπρεπε να το γνωρίζαμε αυτό το δίδαγμα, γιατί αποτελεί μέρος της ζωής μας, της πρόσφατης ιστορίας μας. Δεν διδαχθήκαμε όμως. Έχουμε δίπλα μας ένα ισχυρό και αδίστακτο γείτονα, την Τουρκία, που είναι πολύ σημαντική και για την Δύση και για την Ανατολή. Δεν εκτιμήσαμε όμως ποτέ σωστά τους ελλοχεύοντες κινδύνους.

1. Το 1974 η Τουρκία εισέβαλε, κατέκτησε και κρατά από τότε υπό κατοχή το 37% της Κύπρου. Δυστυχώς στα 14 χρόνια που προηγήθηκαν της εισβολής δεν ενεργήσαμε με τον καλύτερο τρόπο για να αποτρέψουμε το μοιραίο. Μερικοί από μας που βλέπαμε την επερχόμενη καταστροφή χαρακτηριζόμασταν κινδυνολόγοι. Θεωρούσαν οι περισσότεροι την Κύπρο άτρωτη γιατί ανήκε στα Ηνωμένα Έθνη, στο Κίνημα των Αδεσμεύτων, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στην Κοινοπολιτεία και είχε υπογράψει το 1972 Συμφωνία Σύνδεσης με τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Η ηγεσία μας πίστευε πως τελικά οι τουρκοκύπριοι «θα έβραζαν στο ζουμί τους».       Τόσο αφελείς ήμαστε. Και όταν τελικά με το πραξικόπημα ο ελληνισμός άνοιξε την πόρτα για την εισβολή, κανείς δεν μας βοήθησε. Η Ελλάδα δεν μπορούσε. Η Ευρώπη κοιτούσε αλλού. Οι Αδέσμευτοι ήταν ανίσχυροι. Οι γείτονες μαζεύτηκαν στο καβούκι τους. Και οι ισχυρές υπερδυνάμεις και η διεθνής κοινότητα αρκέσθηκαν σε χλιαρά ψηφίσματα και νουθεσίες. Τα ψηφίσματα και οι αρχές είναι καλά και άγια, η φωτιά όμως έκαψε και εξακολουθεί να καίει τα σωθικά της Κύπρου. Και κανείς δεν ήλθε ούτε έρχεται ούτε θα έλθει να τη σβήσει.
2. Το 1983 η Τουρκία ανακήρυξε «κράτος». Όταν παραιτήθηκα από τη θέση του Υπουργού των Εξωτερικών 50 μέρες πριν την ανακήρυξη, προειδοποίησα πως με την εκ μέρους μας απόρριψη του Σχεδίου των «Δεικτών» των Ηνωμένων Εθνών, υποβοηθούσαμε μια τέτοια ανακήρυξη. Δεν εισακούσθηκα. Το σχέδιο απορρίφθηκε. Το «κράτος» ανακηρύχθηκε. Μπορεί να υπάρχουν ψηφίσματα υποβοηθητικά για μας, μπορεί το «κράτος» να μην αναγνωρίσθηκε επίσημα, αλλά στην πραγματικότητα ενισχύεται συνεχώς η ύπαρξη του. Οι λειτουργοί του γίνονται δεκτοί σε υψηλά επίπεδα σε πολλές χώρες και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Διόρισε παρατηρητές στο Συμβούλιο της Ευρώπης.       Προσπαθεί να διεισδύσει στην Ευρωβουλή. Οι Ευρωπαίοι ομιλούν συνεχώς για κατ’ ευθείαν εμπόριο, δηλαδή για έμμεση αναγνώριση. Οι 57 ισλαμικές χώρες το έχουν αναγνωρίσει σχεδόν πλήρως.
3. Από το 1978 μέχρι το 2004 χάσαμε μερικές καλές ευκαιρίες για λύση του κυπριακού.       Ιδίως τα πρώτα χρόνια που οι συνθήκες ήταν καλύτερες. Όλα αυτά τα χρόνια (όπως και σήμερα) ο ελληνοκυπριακός πολιτικός χώρος ήταν κατάμεστος με τα ίδια αναμασήματα, που οδήγησαν στην διχοτόμηση της Κύπρου, από την οποία φαίνεται πως δεν υπάρχει πια επιστροφή.
4. Το 1998 προσπαθήσαμε να εισάξουμε το ρωσικό πυραυλικό σύστημα S300. Ήμουν ο μόνος που προέβλεπα πως δεν θα τα καταφέρναμε, για πολλούς γεωπολιτικούς λόγους. Υπήρξα στόχος συνεχών επιθέσεων γιατί έλεγα την αλήθεια. Τελικά οι πύραυλοι δεν έφθασαν – κατέληξαν στα βουνά της Κρήτης όπου σκουριάζουν. Και εμείς πληρώσαμε περίπου $270 εκ.
5. Από το 1998 ξεκίνησα την προσπάθεια για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στη θάλασσα της Κύπρου. Κατά την διάρκεια της προσπάθειας υπήρξα αντικείμενο συνεχούς χλεύης και εμπαιγμών. Το 2002 καθορίσαμε την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου.       Στις 17 Φεβρουαρίου 2003 υπέγραψα στο Κάιρο με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου Ahmed Maher μια ιστορική συμφωνία, την πρώτη συμφωνία που υπεγράφη στην Μεσόγειο, για την οριοθέτηση της ΑΟΖ των δύο χωρών.
6. Το 2002 είχαμε προκαταρκτικά μελετήσει και υπολογίσει στο Υπουργείο τα πιθανά κοιτάσματα αερίου και πετρελαίου στην ΑΟΖ της Κύπρου. Βασιστήκαμε στην Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία,       στους Αιγύπτιους που είχαν τεράστια πείρα στην περιοχή και σε άλλους πραγματογνώμονες. Όλοι υπολόγιζαν πως στη Λεκάνη της Λεβαντίνης υπήρχε περίπου το 2% των παγκόσμιων αποθεμάτων αερίου και ένα μικρότερο ποσοστό πετρελαίου. Οι ίδιοι υπολόγιζαν πως η Κύπρος έχει περίπου το 0,5% των παγκόσμιων αποθεμάτων αερίου και το 0,1%-0,2% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου.
7. Τα παγκόσμια αποθέματα αερίου ανέρχονται σε 6,25 τετράκις εκατομμύρια κυβ. πόδια αερίου (Oil and Gas Journal).       Άρα το 0,5% της Κύπρου ανέρχεται σε περίπου 31 τρις. κυβ. πόδια (Μέχρι σήμερα εντοπίσαμε 4 τρις. κυβ. πόδια (τκπ).   Η καθαρά αξία των 31 τκπ ανέρχεται σε περίπου $150 δις. (με βάση $5 τα 1000 κυβ. πόδια).
8. Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου είναι 1,34 τρισεκατομμύρια βαρέλια (Oil & Gas Journal).       Άρα το 0.15% της Κύπρου ανέρχεται σε περίπου 2 δισεκατομμύρια βαρέλια. Η καθαρά αξία των 2 δις βαρελιών πετρελαίου ανέρχεται σε περίπου $200 δις (με βάση $100 το βαρέλι).
9. Σύνολο αερίου ($150 δις) και πετρελαίου ($200 δις) = $350 δις. Αν αφαιρέσουμε τα έξοδα γεωτρήσεων και τα δικαιώματα των εταιρειών πετρελαίου (ίσως 40% του συνόλου) απομένει μια καθαρά αξία $210 δις για την Κύπρο. Αυτό το ποσό ήταν περίπου ίσο με 15 φορές το μέγεθος της οικονομίας (ακαθάριστο εγχώριο προϊόν) της Κύπρου.
10. Κάθησα λοιπόν και σκέφτηκα: Θα μπορούσε ποτέ να λυθή το κυπριακό πρόβλημα, ενώ ένα θέμα 15 φορές μεγαλύτερο από την οικονομία της Κύπρου να παραμένει άλυτο; Και αν παρέμενε άλυτο σε πρώτη φάση και δεν βρισκόταν λύση μετά, δεν θα ανετρέπετο και η λύση του Κυπριακού, δεν θα κρημνίζονταν τα πάντα; Δεν θα ήταν πολύ επισφαλής μια λύση χωρίς απόφαση για τα περίπου $200 δις του πετρελαίου και φυσικού αερίου;
11. Γνώριζα επίσης πως στις περισσότερες χώρες όπου υπάρχει πετρέλαιο και φυσικό αέριο υπάρχουν προστριβές και πόλεμοι. Γνώριζα πως ο μαύρος χρυσός αποδεικνύεται πολλές φορές κατάρα. Έχουμε δίπλα μας την Ελλάδα που δεν προχωρεί στο Αιγαίο παρ’ όλα τα δικαιώματα της για να αποφύγει σύγκρουση με την Τουρκία.       Είναι άραγε οι Έλληνες ψοφοδεείς ή μήπως σώφρονες;   Συγκρούσεις και αμφισβητήσεις υπήρχαν και υπάρχουν σχεδόν παντού:       Σενεγάλη με την Γουινέα Μπισσάου, Νιγηρία με Καμερούν, Ισημερινή Γουινέα με Γκαμπόν, Δυτική Σαχάρα, Ναμίμπια, Κίνα με Ιαπωνία, Κίνα με Μαλαισία-Ινδονησία, Μιανμάρ με Ινδία, Μάλτα με Λιβύη, Λίβανος με Ισραήλ, Καναδάς με Γαλλία (Γαλλικά νησιά κοντά στον Καναδά), Ιράκ, Σουδάν-Νότιο Σουδάν, Κόγκο, Αγκόλα, Βολιβία και αλλού.
12. Στη δική μας περίπτωση η ποσότητα είναι μικρή με βάση τα διεθνή δεδομένα, αλλά η αξία της είναι πελώρια για μια πολύ μικρή χώρα, την Κύπρο. Δίπλα μας όμως έχουμε μια επικίνδυνη χώρα την Τουρκία, που στο παρελθόν έχει πραγματοποιήσει σχεδόν όλες τις απειλές της. Δεν πιστεύω πως η Τουρκία θα κάνει πίσω. Η λεία είναι πολύ μεγάλη. Έχει επίσης η Τουρκία και το επιχείρημα που υιοθετούν όλα τα κράτη: Τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων.
13. Η Τουρκία αψηφά την κυριαρχία μας και τα δικαιώματα μας. Δεν φαίνεται να την απασχολεί επί του παρόντος ούτε η ενταξιακή της πορεία προς την Ευρώπη. Γνωρίζει πολύ καλά πως το Barbaros και τα πλοία του πολεμικού της ναυτικού εισβάλλουν σε θαλάσσια περιοχή υπό την κυριαρχία της Κύπρου αλλά προφανώς δεν την ενδιαφέρει. Κανείς δεν την έδιωξε από τα εδάφη μας μετά την εισβολή του 1974. Ποιος θα την διώξει λοιπόν τώρα; Ούτε πλήρωσε η Τουρκία κανένα τίμημα.       Αντίθετα, μεταξύ άλλων, έγινε δεκτή σαν υποψήφια χώρα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρ’ όλο που έχει υπό την κατοχή της χώρα-μέλος της Ένωσης!
14. Με σειρά άρθρων μου τα τελευταία χρόνια εισηγούμαι να βρεθή μια λύση με διαπραγμάτευση με τους τουρκοκύπριους. Οι τουρκοκύπριοι δικαιούνται ένα λογικό και δίκαιο μερίδιο. Στο άρθρο μου της 7^ης Δεκεμβρίου 2011 γράφω:       «Προσωπικά έχω κάνει την πρόταση μου για διευθέτηση με τους τουρκοκύπριους κατά τρόπο που να μην επηρεάζει ούτε την κυριαρχία ούτε τα δικαιώματα μας. Πρέπει να αποφύγουμε με κάθε τρόπο το εφιαλτικό σενάριο να αρχίσει να αντλεί η Τουρκία τα πετρέλαια και τον πλούτο μας (ποιος θα την σταματήσει;) η να μας οδηγήσει η Τουρκία σε περιπέτειες».
15. Ο καλός μου φίλος Νίκος Αναστασιάδης παρέλαβε μια προεδρία φορτωμένη μόνο με αγκάθια, χωρίς έστω και ένα τριαντάφυλλο. Είναι ο πιο άτυχος από τους έξι προκατόχους του.

Στην πλάτη του κουβαλά:

α)        Την κατοχή του 37% της γης μας από την Τουρκία, από το 1974.

β)        Την κατοχή της οικονομίας μας από την Τρόικα, από το 2012.

γ)         Την κατοχή των θαλασσών μας από την Τουρκία, από το 2014.

Ο Νίκος είναι χαρισματικός και έχει πολλές ικανότητες. Εγώ κατέθεσα τις θέσεις μου και έκαμα τις εισηγήσεις μου πολύ πριν αναλάβει την προεδρία. Του εύχομαι σωφροσύνη και καλή τύχη. Τα χρειάζεται και τα δύο.