Γράφει ο Δημήτρης Γιανναρος
Special to the Hellenic News of America
Την τελευταία δεκαετία, οι πιο πολλές Ελληνικές επιχειρήσες και γενικά η Ελληνική οικονομία πέρασαν πολύ δύσκολες στιγμές, κάτι που οφείλεται κυρίως σε λανθασμένες διαχρονικές κυβερνητικές πολιτικές που αφορούσαν την διαχείρηση της οικονομίας. Πολλοί είχαν εναποθέσει σοβαρές ελπίδες στο έτος 2020 σαν το έτος μιάς δυναμικής ανάπτυξης. Ατυχώς, η Ελληνική οικονομία αντιμετώπισε την οικονομική λαίλαπα που σχετίζεται με τον κορωνοϊό. Τώρα πάλι οι οικομικοί ιθύνοντες στη Ελλάδα εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην ερχόμενη περίοδο του 2021-22 για μια οικονομική ανάκαμψη και πιθανή οικονομική άνθηση.
Μέσα στους τελευταίους δέκα μήνες του 2020 η παγκόσμιος οικονομία χτυπήθηκε λυσσαλέα απο την πρωτοφανή πανδημία του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα η παραγωγή προιόντων και υπερησιών, η απασχόληση, τα ατομικά εισοδήματα, και η επιχειρηματική δραστηριότητα να υποστούν καθίζηση. Αυτές οι απώλειες και η προϋπάρχουσα υποαπασχόληση όξυναν τα προβλήματα της φτώχειας σε πολλές κοινωνίες. Η κρίση χτύπησε πιο σκληρά τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες και τις οικονομίες που εξαρτώνται σημαντικά απο τις εξαγωγές και τον τουρισμό για το εθνικό εισόδημα και την απασχόληση.
Στις χώρες που ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο βασικούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας ανοίκει και η Ελλάδα. Έτσι, πέρα από την πτώση στις Ελληνικές εξαγωγές το 2020, το εισόδημα που προέρχεται από τουριστικές δραστηριότητες, όπως τα ξενοδοχεία, εστιατόρια, κίνηση και ότι άλλο σχετίζεται με τον ξένο ή τον εγχώριο τουρισμό, συρικνώθηκε πάνω από 50%. Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) υπολογίζει πως το 2020 το εθνικό εισόδημα της Ελλάδας υπέστη πτώση της τάξης του 10%, ενώ το το 2019 η Ελληνική οικονομιά είχε μια ανοδική πορεία ετήσιας ανάπτυξης περίπου 1.9%.
Με το περασμα χρόνων η ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας βασίστηκε πιο πολύ στις εξαγωγές, τον τουρισμό και τις εμπορικές ναυτηλιακές επιχειρήσεις. Αρκετοί είναι αυτοί που αναφέρονται στην Ελλάδα ως την «Φλόριντα των Νότιας Ευρώπης». Αλλά πέρα από τις φυσικές της ομορφιές και τον πολιτιστικό πλούτο, η Ελλάδα διαθέτη μια προνομιούχα διεθνή θέση στη εμπορική ναυτηλία, και στη ιδιοκτησία πλοίων σε διάφορες κατηγορίες μεταφορών. Το 2019 πάνω από 30 εκατομμύρια ξένοι επισκευθηκαν την Ελλάδα γιά τουρισμό, μια χώρα που ο πληθυσμό της είναι περίπου 10.5 εκατομμύρια. Οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις του τουρισμού σε μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα είναι πολλές και πολύπλοκες, αλλά οι οικονομικές επιπτώσεις σε πολλές επιχειρήσεις που βασίζονται σχεδον αποκλειστικά στο τουρισμό είναι μια υπαρξιακή υπόθεση. Δεκάδες χιλιάδων μικρού και μεσέου μεγέθους επιχειρήσεις, στις κατηγορίες εστίαση, καταλύματα, ενοικίαση αυτοκινήτων, κάθε είδους μεταφορές, ταξιδιωτικά γραφεία, ψυχαγωγία, εμπόριο, και πολλές άλλες, εξαρτώνται από τον τουρισμό. Αυτό αληθεύει για όλη τη χώρα, αλλά κυρίως για τις δεκάδες των όμορφων νησιών που προσελκύουν δεκάδες εκατομμύρια επισκέπτες από ξένα κράτη κάθε χρόνο.
Η υψηλή εξάρτηση της Ελληνικής οικονομίας στο τουρισμό και στην ναυτιλία, και ιδιαίτερα η αποκλειστική εξάρτηση μιας τεράστιας μερίδας επιχειρήσεων, αποσχολουμένων και οικογενειών είναι θέμα που πρέπει να ανησυχεί και να απασχολεί τους ιθύνοντες οινομικού προγραμματισμού της χώρας, όταν η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε υφεση. Οι θετικές επιπτώσεις του τουρισμού στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας είναι γνωστές. Το άμεσο αντίκτυπο της κορωνοϊκής οικονομικής κρίσης ήταν η ευρεία και ακρέα παύση των διεθνών συγκοινωνιών που είχε δραματικές συνέπειες για τον Ελληνικό τουρισμό, και για τα οικονομικά μεγέθη του έθνους γενικά, όπως την απασχόληση, πωλήσεις, ζημίες και πτωχεύσεις επιχειρήσεων, φορολογικών εισπράξεων, και την έξαρση της φτώχειας στη Ελληνική κοινωνία.
Χτύπησε την Ελλάδα η κρίση του κορωνοϊού τη στιγμή που η οικονομία της Ελλάδας προσπαθούσε να ορθοποδήσει από μια πρωτόγνωρη και μεγάλη οικονομικη ύφεση που διήρκησε οχτώ ολόκληρα χρόνια (2008-2016), στη διάρκεια της οποίας το εθνικο εσόδημα και η παραγωγή καταποντίστηκαν κατά 25%. Η ύφεση είχε την αρχή της σε λανθασμένσες στρατηγικές και αποφάσεις των Ελληνικών κυβερνήσεων, αλλά οι διαστάσεις και η διάρκεια της ύφεσης, και οι καταστροφικές συνέπειες ήταν η απόροια λανθασμένων αποφάσεων που πήραν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Αυτοί οι δυο οργανισμοί δανειοδότησαν την Ελλαδα για να αποφύγει πτώχευση από το πανο από 200% χρέος του κράτους. Η Ελλάδα υποχρεώθηκε, για να μην παρη αρνητική κάθοδο η οικονομία, να αυξήσει την φορολογία, να περικόψει κοινωνικές δαπάνες κλπ., ώστε να βγάλει πρωτογενές πλεόνασμα στο Κρατικό Προϋπολογισμό. και πολλές άλλες αλλαγές που υποτίθεται θα βοηθούσαν την Ελλάδα να πάρει ξανά το δρόμο της οικονομικής ανώρθροσης, ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης. Συντάξεις ακόμα και μικροσυνταξιούχων κόπηκαν κατα 40%.
Από τα βάθη μιας τόσο τρομακτικής κρίσης, η Ελληνική οικονομία άρχισε να δείχνει δειλά σημάδια ανάκαψης για πρώτη φορά το 2017. Ο μέσος όρος ανοδικής ανάπτυξης στη περίοδο 2017-19 ήταν 1.7% (Focus-Economics.com), ένας πολύ χαμηλός ρυθμός ανάπτυξης για να επαναφέρει την Ελληνική οικονομία στα επίπεδα το 2009. Αυτός ο ρυθμός ανάπτυξης είναι το ήμισυ του ρυθμού ανάπτυξης της περιόδου 2000-09. Οι προβλέψεις και ελπίδες για μια πιό γερή ανάπτυξη της τάξης του 3.5% για το 2020 λογου της πολιτικής της νέας Κυβερνήσεως του Κυριάκου Μητσοτάκη για νέες επενδύσεις από το την Ελλάδα και το εξωτερικο. Αυτές οι προτοβολιες, δημιουργήσαν μια θετική ελπίδα για την Ελληνική οικονομία, για της επιχείρησης και για χαμηλότερη ανεργία, η οποία είχε φθάσει στα 20%, περίπου.
Δυστυχώς, όλα έμειναν στα ράφια λόγω κορωνοϊού ο οποίος ανάγκασε την Ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε λοκνταουν την Άνοιξη του 2020. Έκλεισαν τα σύνορα, έπεσε το εισόδημα τουρισμού κατά 75% εν σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Αυτό και το λοκνταουν, δημιουργήσαν αρνητικές επιπτώσεις για την οικονομία το 2020 οι οποίες συνεχίζουν το 2021.
Η υφεση της Ελληνικής οικονομίας το 2020 ήταν πράγματι καταστροφική. Ανάγκασε την κυβέρνηση να δημιουργήσει πολιτική για την επαναφορά της ανάπτυξης της οικονομίας που κόστισε δεκάδες δισεκατομμύρια Ευρώ (31 εκ των οποίων δοθήκαν από την ΕΕ) για να καταπολεμήσουν την βαριά υφεση.
Ελπίζουμε ότι βλέπουμε το τέλους του τούνελ για την οικονομία της Ελλάδας. Αυτό συμβαίνει λόγω των εμβολιασμών παγκοσμίως για τον κορωνοϊον μέχρι το μέσον του καλοκαιριού και λόγω της πολιτικής της κυβερνήσεως να βοηθήσει την πρόοδο της οικονομίας το 2021. Η ΕΕ προβλέπει για την Ελλάδα θετική μικρή ανάπτυξη για το 2021 περίπου 1% και γοργή ανάπτυξη κατά 6.6% το 2022. Αυτό θα θεωρηθεί μεγάλο κατόρθωμα για της επιχείρησης και τους εργαζομένους, που προσπαθούν να επιβιώσουν και να δουν ένα καλο μέλλον.
Εγώ θα κανω μια ποιο ρίσκα προέβλεψη, γιατί πιστεύω ότι το 2021 τα αποτελέσματα θα είναι ποιο θετικά. Αυτό το πιστεύω, διότι η αναμενόμενη αυξημένη ζήτηση της αγοράς για διακοπές, μετα από ένα χρόνο λοκνταουνς και, ας ελπίζουμε, οι επιτυχημένοι εμβολιασμοί ενός σεβαστού ποσοστού του πληθυσμού, θα δημιουργήσει καλύτερα αποτελέσματα. Αυτά, και επιπλέον η πολιτική της κυβερνήσεως (για αύξηση των επενδύσεων, χαμηλότερων συντελεστών φορου εισοδήματος και κοινωνικών εισφορών με νεα προσπάθεια για digital economy), εχει την πιθανότητα να φέρει μια ποιο λαμπρή Ελληνική οικονομία το 2021.
Δια αυτό το λογο, θα είναι καλή ευκαιρία τώρα για επενδύσεις στη Ελλάδα. Η οικονομική καταστασι και τα κίνητρα της πολιτικής δημιουργούν ευκαιρίες για τους επενδυτές το 2021.
Demetrios Giannaros, Ph.D. in Economics – Prof. Giannaros, has taught economics, public policy, and business studies for 35 years at Boston University, Suffolk University and the University of Hartford. He also served for 16 years on the Finance Committee of the CT. House of Representatives. Dr. Giannaros’ s research and opinion columns have been published widely in economic journals and electronic and print media, in addition to interviews on radio and television.
